Şəhər mədəniyyətində küçə musiqisinin yeri təkcə əyləncə vasitəsi olmaqdan çox uzaqdır. O, həm də sosial identitetin, gənclərin dünyagörüşünün, yaradıcılığın ifadəsi kimi dəyərlidir. Küçə musiqisi ilə məşğul olanlar öz fərqliliklərini, üslublarını ortaya qoyur, musiqi vasitəsilə həm özlərini, həm də şəhər həyatını daha maraqlı və rəngarəng göstərməyə çalışırlar. Bu musiqi janrında hər hansı bir stereotip və ya standart yoxdur - hər ifaçı öz dünyasını, duyğularını, mesajını bu platformada sərbəst şəkildə paylaşa bilir. Bu da küçə musiqisini yenilikçi və çoxşaxəli edir.
Küçə musiqisi həmçinin şəhərin gündəlik həyatının, problemlərinin və arzularının da aynasıdır. Bəzən burada ifa olunan musiqi məhəllənin, şəhərin və ya ölkənin sosial, iqtisadi və mədəni durumunu əks etdirir. Gənclərin istəkləri, ümidləri, bəzən isə narahatlıqları, ictimai məsələlər küçə musiqisi vasitəsilə dilə gəlir. Bu, şəhər sakinləri arasında həm empatiya, həm də hərəkətə gətirən qüvvə yaradır. Küçə musiqisi səmimiyyəti, canlılığı ilə şəhər həyatını rəngləndirir, ona ruh verir.
Dünya təcrübəsinə baxdıqda, küçə musiqisi çox vaxt mədəniyyətlərin mübadiləsi üçün bir platforma rolunu oynayır. Fərqli ölkələrdən gələn musiqiçilər burada öz ifalarını təqdim edir, müxtəlif musiqi janrları - caz, hip-hop, xalq musiqisi, klassik və daha bir çox üslub bir araya gəlir. Bu da küçə musiqisini həm yerli, həm də qlobal bir hadisəyə çevirir. İnsanlar küçədə dayanıb bir-birindən fərqli musiqiləri dinləyir, yeni janrlar və tərzlərlə tanış olur. Nəticə olaraq, küçə musiqisi yalnız ritm və melodiya deyil, həm də sosial, mədəni və emosional bir fenomendir. O, şəhərin canlılığına, insan əlaqələrinə və mədəniyyətinə xidmət edir. Küçə musiqisi ilə şəhər nəfəs alır, özünü ifadə edir, yeni həyat tapır. Bu musiqi, səmimi və təbii olması ilə insanları bir araya gətirir, fərqli dünyaları yaxınlaşdırır.
Bu mövzuda musiqişünas Bahar Bəylərova Olaylar.az-a açıqlama verib. Musiqişünas qeyd edib ki, küçə musiqisi şəhərin ruhunu çatdırır, insanların kollektiv hissini bərqərar edir və şəhərin terapevtləri rolunu oynayır:
"Küçə musiqisinin şəhər mədəniyyətinə çox böyük təsiri var. Küçələrimizdə səslənən musiqi əslində şəhərimizin ruhunu əks etdirir. Şəhər mədəniyyətinin dəyişməsində də təsiri çox böyükdür. Məsələn, bəzi bayağı musiqilərə - el arasında 20 Yanvar metrostansiyası musiqiləri deyirlər. Amma, daha klassik, Azərbaycan mədəniyyətinə uyğun mahnılar isə, məsələn, İçərişəhər mahnıları deyilir. Çox maraqlıdır ki, müşahidə etsək görərik ki, həmin ərazilərdə səslənən musiqilər oradakı insanların həm estetik tərbiyəsini, həm də estetik görünüşünü təzahür etdirir. Şəhər küçələrində ifa olunan musiqilərin əhəmiyyəti böyükdür. Estetik musiqilərin əhəmiyyəti böyükdür. Çünki işdən stressli halda evə qayıdan bir insanın qulağında səslənən o gözəl musiqi bəlkə də onun evə əsəblə getməsinin qarşısını alır, hər hansı bir qərar üzərində düşünən insanın düşüncəsinə dəstək olur. Eyni zamanda bu, nostalji və empatiyadır. Eyni zamanda həmin anda, həmin ərazidə o musiqini dinləmək üçün dayanan insanların kollektiv düşüncəsini, kollektiv hissini bərqərar edir. Ona görə də küçədə səslənən musiqilərin əhəmiyyəti böyükdür. Bir şəhərdə səslənən musiqilər həmin şəhərin peyzajıdır və hər şəhərin öz səsi var. Hər şəhərin səsi oradakı insanların danışığı deyil, oradakı maşınların səsi də deyil. Hər şəhərin musiqisi, hər şəhərin səsidir. Hər şəhərin səsi onun ruhunu çatdırır, təsvir edir və insanların müəyyən qədər stressiz olması, xoşbəxt hiss etməsi kimi məsələlərdə çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Mən bu məsələyə həm musiqiçi, həm də psixoloq kimi yanaşıram. Bu, eyni zamanda küçə musiqiçilərinə də çox böyük imkanlar açır. Çünki onlar orada bilet satmalı deyillər, çünki onlar orada içlərindən gələn kimi ifa edirlər. Bu məqamlar çox önəmlidir. Bir şəhərin psixoloji durumu və bir xalqın eyni ruhda hiss etməsi, eyni ruha köklənməsi, eyni pozitivliyə, xalqına, mədəniyyətinə, öz dəyərlərinə dönməsi və bunu daim xatırlaması çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Deyərdim ki, küçə musiqiçiləri şəhərin terapevtləridir".
Küçə musiqisinin cəmiyyətə və sosial münasibətlərə təsiri barədə sosioloq Üzeyir Şəfiyev açıqlamasında bildirib ki, küçə musiqisi məkanın xüsusiyyətlərinə uyğun, sakit və melodik şəkildə təqdim olunarsa, həm şəhər sakinlərinin əhvalını yüksəldir, həm də şəhər mədəniyyətinin inkişafına xidmət edir:
" Küçə musiqisi bir çox ölkələrin təcrübəsində var, ancaq bu o demək deyil ki, küçə musiqisi səskirliliyə səbəb olmalıdır. Əgər səs kirlilik yaratmırsa, həzin və melodik musiqilər səsləndirilirsə, məkana uyğun olursa və eyni zamanda bu, xaotik vəziyyət yaratmırsa, əsəb gərginliyi yaratmırsa, şübhəsiz ki, bu yaxşı haldır. Çox yaxşı olar ki, bu, bələdiyyələr səviyyəsində, şəhər mediası tərəfindən təklif olunsun və onun maliyyələşdirilməsi də bələdiyyə və şəhər mediası vasitəsilə, və yaxud cəmiyyət tərəfindən təmin oluna bilər. Amma bu, baxımlıq ovqatı yaratmamalıdır. Müşahidələr göstərir ki, küçə musiqisi insanların əhval-ruhiyyəsinə əgər səskirliliyi yaratmırsa və məkana uyğun, həzin, melodik xarakter daşıyırsa, bu, ictimaiyyətə müsbət təsir göstərir və biz bunun şahidi oluruq. Amma bəzən qeyri-peşəkar ifalar və ya səs kirliliyi yaradan, məkana uyğun olmayan səsləndirmələr ictimai narahatlıq yaradır. Buna görə də bu məsələ mütləq tənzimlənməlidir və nəzarət olunmalıdır. Lakin belə nümunələrin olması müsbət hal kimi qiymətləndirilməlidir".
Küçə musiqisi təkcə səs və ritmdən ibarət olmayıb, şəhər həyatının canlı və dinamik bir parçasıdır. O, insanların duyğularına toxunur, şəhərin mədəniyyətini və sosial atmosferini formalaşdırır. Eyni zamanda, küçə musiqisi müxtəlif sosial qrupları bir araya gətirərək insanları yaxınlaşdıran bir körpü rolunu oynayır. Ancaq bu sənət növünün icrasında balans və həssaslıq vacibdir - musiqi ətrafdakılar üçün narahatlıq yaratmamalı, şəhərin ümumi sükunətinə və insan rifahına zərər verməməlidir. Küçə musiqisinin inkişaf etdirilməsi üçün həm sənətkarların, həm də yerli icmanın hüquq və ehtiyacları nəzərə alınmalı, musiqi şəhərin estetik və mədəni zənginliyinə töhfə verən bir element kimi qorunmalıdır. Bu baxımdan, küçə musiqisi yalnız əyləncə vasitəsi deyil, həm də şəhər həyatının, mədəniyyətinin və sosial birliyinin güzgüsü kimi qiymətləndirilməlidir.
Zeynəb Mustafazadə
