Arxeoloqlar Meksikanın cənub-şərqində 3000 ildən çox yaşı olan nəhəng Maya kompleksi kəşf ediblər.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Live Science-ə görə, bunun qədim insanların kosmos və oradakı yerləri haqqında anlayışlarını əks etdirdiyinə inanılır.
Tədqiqatçılar Aguada Feniks adlandırılan bu arxeoloji ərazinin regiondakı ən qədim və ən böyük monumental tikili olduğuna inanırlar. Arizona Universitetinin aparıcı arxeoloqu Takeşi İnomatanın sözlərinə görə, onun miqyası bir çox qədim Mezoamerika şəhərlərinin miqyasından çoxdur.
"Bu ərazi kollektiv əməyin müstəsna nümunəsidir. O, məcburiyyət altında deyil, əksinə, birgə səylər nəticəsində tikilib. Bu, Stounhenc kimi monumental yerlərin ətrafındakı böyük toplantılara bənzər bir mədəni tədbir ola bilərdi" -İnomata bildirib.
Alimlər hesab edirlər ki, bu cür işlərə icma ritualları, şənliklər və hətta ziyafətlər də daxildir. Tədqiqatda qeyd olunur ki, bu cür tədbirlər müxtəlif icmalar arasında sosial əlaqələri gücləndirmiş ola bilər.
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, "Böyük tikinti tədbirləri və kollektiv rituallar həmçinin ziyafətlər, mal mübadiləsi və tərəfdaşlarla görüşmək imkanlarını da əhatə edə bilər".
2020-ci ildən 2024-cü ilə qədər aparılan qazıntılar və lidar tədqiqatları 9x7,5 kilometr ölçüsündə xaç formalı naxış əmələ gətirən mürəkkəb kanallar, bəndlər və bəndlər sistemini aşkar edib. Alimlər bu strukturun şimal-cənub və şərq-qərb oxlarını birləşdirən kosmik nizamı simvolizə etdiyini irəli sürürlər.
Kompleksin mərkəzində arxeoloqlar "E Qrupu" adlandırılan mərasim zonası aşkar ediblər. Orada, ehtimal ki, insanları və heyvanları təsvir edən yaşıl daş bəzəkləri, eləcə də ritual əhəmiyyətə malik keramika və piqmentlər tapılıb.
İnomata izah edib ki, "Kanalların kənd təsərrüfatı məqsədləri üçün istifadə edildiyinə dair heç bir dəlil tapmadıq. Bəzi hissələr yarımçıq görünür ki, bu da ərazinin təxminən eramızdan əvvəl 700-cü ildə qəfil tərk edilməsini göstərə bilər".
Tədqiqatçıların fikrincə, kompleksin istiqaməti günəşin hərəkəti ilə bağlıdır. Memarlıq günəşin doğuş nöqtələri ilə uyğunlaşdırılmışdı və bu nöqtələr sonradan Maya və Astek təqvimlərinin əsasını təşkil edən 260 günlük ritual dövrü ilə əlaqələndirilmişdi.
"Bu, məkan və zamanın qədim xalqların dünyagörüşündə necə inteqrasiya olunduğuna dair erkən nümunədir. Onlar səma cisimlərinin hərəkətini kosmik nizamın bir hissəsi kimi görürdülər", - deyə İnomata qeyd etdi.
Əhəmiyyətli olan odur ki, ərazidə hakim elitanın heç bir əlaməti tapılmadı. Arxeoloqlar tikintidə siyasətçilərin deyil, astronomiya biliyi olan ruhani liderlərin rəhbərliyi altında könüllü olaraq 1000-dən çox insanın iştirak etdiyi qənaətinə gəliblər.
