Bakı, 28 noyabr, AZƏRTAC
Bakıda Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv ölkələrin qeyri-hökumət təşkilatlarının həmrəylik forumunun keçirilməsi Türk dünyasında çoxşaxəli inteqrasiyanın növbəti inkişaf mərhələsinə keçdiyini göstərən mühüm hadisə kimi qiymətləndirilməlidir. Bu tədbir ilk baxışdan ictimai diplomatiya platforması təsiri bağışlasa da, əslində TDT məkanında gedən siyasi, sosial və humanitar proseslərin daha dərin və institusional əsaslar üzərində qurulduğunu nümayiş etdirən önəmli strateji təşəbbüsdür.
Bu sözləri AZƏRTAC-a açıqlamasında politoloq Aytən Qurbanova söyləyib.
O bildirib ki, müasir beynəlxalq münasibətlər sistemi qlobal qeyri-sabitliyin, regional qarşıdurmaların və informasiya rəqabətinin artması ilə xarakterizə olunur: "Belə bir şəraitdə Türk dövlətlərinin daha sıx həmrəyliyə, koordinasiyaya və ortaq strateji yanaşmalara ehtiyacı əvvəlkindən daha çox ola bilər. Məhz bu kontekstdən yanaşdıqda, Bakı Forumu TDT-nin çoxşaxəli əməkdaşlıq modelini möhkəmləndirən və təşkilatın qlobal arenada daha təsirli aktora çevrilməsini təmin edən mühüm addım kimi dəyərləndirilir. Digər tərəfdən isə TDT-nin QHT platformasının gücləndirilməsi Türk dövlətlərinin yumşaq güc potensialını daha səmərəli şəkildə koordinasiya etməyə imkan verir.
Dövlətlərin yalnız hərbi və iqtisadi güclə deyil, sosial təsir mexanizmləri vasitəsilə rəqabət apardığı bir dövrdə bu platformanın əhəmiyyəti isə xüsusilə diqqət cəlb edir. Həmçinin belə təşəbbüslər TDT məkanında vahid ictimai rəyin formalaşdırılması, dezinformasiya və informasiya manipulyasiyalarına qarşı kollektiv mübarizə mexanizmlərinin yaradılması, ortaq media və kommunikasiya platformalarının inkişaf etdirilməsi, elm, təhsil və mədəniyyət sahəsində inteqrasiya proseslərinin dərinləşdirilməsi, gənclər proqramları üzrə koordinasiyanın artırılması və türk dünyasının gələcək nəsillərinin birgə əməkdaşlıq ruhunda yetişdirilməsi istiqamətində mühüm töhfələri özündə ehtiva edir".
Politoloq diqqətə çatdırıb ki, forumun Bakıda keçirilməsi Azərbaycanın TDT-dəki artan nüfuzunu və regional liderliyini bir daha təsdiqləyir. "Prezident İlham Əliyevin Türk dünyasının inteqrasiyasına verdiyi strateji önəm nəticəsində Azərbaycan bu təşkilatın aparıcı siyasi, iqtisadi və humanitar mərkəzinə çevrilib.
Həmçinin Orta Dəhliz, Şərq–Qərb və Şimal–Cənub nəqliyyat dəhlizləri və enerji layihələri Azərbaycanı Türk dünyasının əsas tranzit və enerji mərkəzi olaraq fərqləndirir. Bakının ev sahibliyi etdiyi QHT forumu təşkilat daxilində inteqrasiyanın yalnız dövlətlərarası deyil, həmçinin cəmiyyətlərarası müstəvidə dərinləşdiyini bir daha nümayiş etdirmiş oldu. Bu isə Türk birliyinin dayanıqlı və uzunmüddətli inkişafını təmin edən əsas şərtlərdən biridir.
Ümumiyyətlə, Forumun əhəmiyyəti yalnız regional kontekstdə dəyərləndirilə bilməz. Qlobal güclər arasında rəqabətin artması, Avropanın enerji təhlükəsizliyi ehtiyacları və Çin-Avropa ticarət xəttinin şaxələndirilməsi zərurəti Türk dünyasını Avrasiyanın ən dinamik siyasi-iqtisadi aktorlarından birinə çevirir. Məhz bu nöqteyi-nəzərdən yanaşdıqda, enerji resurslarının daşınması, alternativ ticarət marşrutlarının qurulması və qlobal təhlükəsizlik sisteminin yenidən formalaşması kimi proseslərdə TDT ölkələrinin rolu artmağa davam edir. Ona görə də belə bir şəraitdə TDT-nin ortaq siyasi mövqeyə sahib olması təşkilatın beynəlxalq sistemdə dayanıqlı güc mərkəzi kimi çıxış etməsini təmin edəcək önəmli məqamdır",- deyə A.Qurbanova vurğulayıb.
O əlavə edib ki, Bakı forumu Türk dövlətləri arasındakı əməkdaşlığın daha sistemli və institusional çərçivəyə keçdiyini göstərdi. Həmçinin artıq TDT məkanında əməkdaşlığın yeni strateji mərhələsinin başladığını aydın şəkildə ifadə etmək mümkündür. Forumun yaratdığı həmrəylik təşkilatın geosiyasi çəkisini artırmaqla yanaşı, cəmiyyətlər arasında inteqrasiyanı dərinləşdirir və Azərbaycanı Türk dünyasının humanitar və siyasi mərkəzi kimi daha çox ön plana çıxarır. Beləliklə də bu proses yalnız dövlətlər arasındakı bugünkü əməkdaşlıq modelini möhkəmləndirmir, eləcə də yeni formalaşan beynəlxalq münasibətlər sistemində Türk dövlətlərinin birgə şəkildə güc mərkəzinə çevrilməsinə imkan yaradır.
