Qaynarinfo saytından verilən məlumata əsasən, ain.az məlumatı açıqlayır.
Təxminən 12 milyon il əvvəl, Yelloustondakı (ABŞ) super vulkanın dağıdıcı partlayışından sonra Şimali Amerika kül altında qalıb. Elm dünyası fəlakətin ekosistemi məhv etdiyini düşünürdü, lakin Nebraskada tapılan yeni fosil sübutları göstərir ki, böyük ətyeyənlər bu böyük fəlakətdən sağ çıxmağı bacarıblar.
Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqatçılar, "Pompey Kərgədanı" ləqəbli Kül Qalıqları Yataqlarında tədqiqatçılar nəsli kəsilmiş Teleoceras kərgədanlarının skeletlərinin üzərində qədim ayaq izləri aşkar ediblər. Bunlar əvvəllər bölgədə mövcudluğu təsdiqlənməmiş iri ətyeyənlərin izləridir.
Nebraska Dövlət Muzeyinin paleontoloqu Eşli Poust deyir: "Püskürmə o qədər böyük olub ki, kül Aydaho ştatındakı partlayış yerindən 1000 mil aralıda belə qar kimi yağıb".
Kül səmanı qaraldıb, bitki örtüyünü və su mənbələrini basdırıb və tənəffüs sistemi olan hər hansı bir canlı üçün ciddi təhlükə yaradıb:
"Partlayış o qədər böyük idi ki, İdahodakı partlayış nöqtəsindən 1.600 kilometr uzaqlıqda belə kül, qar kimi yağıb. Kül göy üzü qaraldıb, bitki örtüyünü və su mənbələrini basıb, nəfəs alan bütün canlılar üçün böyük təhlükə yaradıb".
Kül Qalıqları Yataqları əvvəllər şüşə kimi küldə qədim atları, zürafəyəbənzər dəvələri, saysız-hesabsız kərgədanları və müxtəlif digər heyvanları qoruyub saxlayıb. Lakin bu ayaq izi kəşfinə qədər bu qədər ov saxlanılan böyük ətyeyənlərin olduğuna dair heç bir konkret dəlil tapılmamışdı.
Təxminən 8 sm uzunluğunda və 7,5 sm enində olan ayaq izləri, müasir kaftar kimi sümükləri əzən böyük itkisi olan nəsli kəsilmiş növlər olan Aelurodon taxoides və Epicyon saevus-un ayaq izləri ilə eynidir. İzlərin birbaşa kərgədan təbəqələrinin üzərində tapılması, bu yırtıcıların kütləvi məhv olma hadisəsindən sağ çıxdığını göstərir.
Poust bildirir: "Ekoloji çöküşdən sonra baş yırtıcıların sağ qalması bir qədər gözlənilməzdir. Bu, həyatın fəlakətlərə necə reaksiya verdiyini və necə bərpa olduğunu anlamamız üçün çox şey öyrədir".
Adətən qida zəncirinin ən üstündə olan böyük yırtıcılar, zəncir pozulduqda aclıqdan ölür.
Tədqiqatçılar ən aydın izləri 2014 və 2023-cü illərdə aşkar ediblər. Bu izlər bir neçə kül təbəqəsində tapılıb və müxtəlif istiqamətlərə yönəlib ki, bu da yırtıcıların vulkanın çökməsindən sonra əraziyə uzun və ya təkrarən səfərlər etdiyini göstərir.
Poust və həmkarları qeyd edirlər ki, Nebraskadakı bu bölgə, bir vaxtlar Afrika savannasına bənzəyən, bataqlıq ərazidə tısbağalar, qısaayaqlı kərgədan sürüləri, dəvələr və atlar da daxil olmaqla müxtəlif heyvan populyasiyalarını bir araya gətirən mövsümi bir gölə ev sahibliyi edirdi.
Bəs bu böyük itlər o dövrdə necə sağ qalıblar? Bir ehtimal, püskürmədən dərhal sonra basdırılmış kərgədan və digər heyvan cəsədləri ilə qidalanmalarıdır. Poust deyir: "Ola bilsin ki, onlar bu heyvanlardan qida anbarı kimi istifadə ediblər. Lakin hələ də bu ətyeyənlərin sümüklərini tapmadığımız üçün bunun onları daha yaxşı vaxtlara qədər sağ saxlamaq üçün kifayət edib-etmədiyindən, yoxsa şanslarını Şimali Amerika fəlakət zonasının başqa bir yerində axtarmağa məcbur olub-olmadıqlarından əmin deyilik".
Aydın
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün ain.az saytını izləyin.
