"Vaşinqtonun bu planı həm humanitar, həm diplomatik böhrana yol aça bilər..."
ABŞ administrasiyası minlərlə qeyri-qanuni miqrantı, o cümlədən Avropa ölkələri, eləcə də Ukrayna vətəndaşlarını Kuba ərazisində yerləşən məşhur Quantanamo hərbi bazasına göndərməyi planlaşdırır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Washington Post" qəzeti yazıb.
Nəşr yazır ki, söhbət ən azı 9 min nəfərdən gedir. Onların arasında Ukrayna, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, Almaniya, Litva, Polşa və digər ölkələrin, həmçinin Haiti vətəndaşları da var.
Qəzetin ABŞ rəsmilərinə istinadla yazdığına görə, bu şəxslərin yerləşdirilməsi ilə bağlı müvafiq ölkələrə heç bir diplomatik bildiriş göndərilməyəcək. Bu da baş verəcəyi təqdirdə ABŞ-ın müttəfiqləri ilə münasibətlərində ciddi gərginliklərə səbəb ola bilər.
Quantanamo böhranı yenidən gündəmdə
Quantanamo həbsxanası 2002-ci ildə 11 sentyabr terror aktlarından sonra açılıb və uzun illər ərzində məhkəmə hökmü olmadan saxlanılan, əksəriyyəti müsəlman olan şəxslərlə bağlı beynəlxalq tənqid obyektinə çevrilib.
Burada qeydə alınan işgəncə, qeyri-insani rəftar, illərlə ittiham irəli sürülmədən həbsdə qalma hallarına görə bu həbsxana BMT və bir çox beynəlxalq insan hüquqları təşkilatlarının hədəfinə çevrilib. ABŞ-ın keçmiş prezidenti Barak Obama dəfələrlə onun bağlanacağına söz versə də, bu hələ də reallaşmayıb.
Hazırda isə yeni plan Quantanamoya kütləvi şəkildə miqrantların yerləşdirilməsini nəzərdə tutur. Onların fiziki vəziyyətinin yoxlanılması və bu şəxslərin daşınmaya uyğun olub-olmadığını müəyyənləşdirmək məqsədilə artıq tibbi müayinələr təyin olunub.
Lakin bazada bu qədər insanın yerləşdirilməsi üçün infrastruktur yoxdur. Belə ki, bu, həm logistika baxımından böyük çətinlik yarada, həm də humanitar böhranı dərinləşdirə bilər.
Planın fonunda narahatlıq artır
Məlumata görə, Tramp administrasiyası 2025-ci ilin əvvəlindən bəri Quantanamoya artıq bir neçə yüz nəfəri göndərib. İndi isə miqyas daha genişdir. Bu plan insan haqları təşkilatları və diplomatik dairələrdə ciddi narahatlıq doğurur.
Ukraynalıların da siyahıda olması diqqət çəkir
Ukrayna vətəndaşlarının da bu siyahıda olması müharibə şəraitində olan bir ölkənin insanlarının qeyri-rəsmi şəkildə ABŞ tərəfindən saxlanması məsələsini gündəmə gətirir. Əgər bu plan həyata keçsə, bu, həm də Qərbin Ukraynaya qarşı tutumu ilə bağlı suallar doğura bilər, çünki Ukrayna bu gün Qərbin əsas dəstək verdiyi ölkələrdən biridir.
Təhlükəli paralellər və tarixdən dərslər
Quantanamoya miqrantların göndərilməsi, onların terrorçuluqda şübhəli bilinən şəxslərlə eyni yerdə saxlanılması həm hüquqi, həm etik, həm də siyasi baxımdan böyük suallar doğurur.
Belə qərarların nəticəsi olaraq ABŞ-ın beynəlxalq nüfuzu zərər görə bilər. Xüsusilə də bu addımların heç bir məhkəmə qərarı və ya diplomatik xəbərdarlıq olmadan atılması planlaşdırılırsa, bu, beynəlxalq hüquq normalarının açıq şəkildə pozulması kimi qiymətləndirilə bilər.
Hazırda bu məsələyə nə Ağ Ev, nə də ABŞ Dövlət Departamenti rəsmi şərh verməyib. Lakin insan haqları təşkilatlarının və bəzi müttəfiq dövlətlərin reaksiya verməsi ehtimal olunur. ABŞ ictimaiyyətində də bu planla bağlı ciddi narazılıqlar gözlənilir.
