Reyting.az saytından alınan məlumata görə, ain.az bildirir.
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan siyasi karyerasının ən riskli addımını atır: o, nəhayət ki, ölkə tarixindəki ən uzun münaqişələrdən birinə son qoymaq və sarsıntılı siyasi mövqeyini saxlamaq üçün kürd azlıqları öz tərəfinə çəkməyə çalışır.Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, planın mahiyyəti qadağan olunmuş Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) lideri, İmralı adasında ömürlük həbs cəzası çəkən və on illərdir 1 nömrəli xalq düşməni sayılan Abdulla Öcalana siyasi gələcək verməkdir:Öcalanın özü uzun illərdən sonra ilk dəfə videomüraciətlə PKK-nın müstəqil dövlət uğrunda mübarizədən əl çəkdiyini və silahı tamamilə yerə qoymağa hazır olduğunu bəyan edib. Silahların ilk partiyaları yaxın günlərdə İraqın Süleymaniyyə şəhərində təhvil veriləcək.Ərdoğan niyə belə edir?2024-cü il bələdiyyə seçkilərində ağrılı məğlubiyyətdən, o cümlədən əsas mühafizəkar bölgələrin itirilməsindən sonra Ərdoğan ənənəvi dəstəyinin çox hissəsini itirməli oldu. Müxalifətə qarşı kütləvi repressiyalar fonunda (İstanbul meri Əkrəm İmamoğlu həbs edilib, bütün ölkə üzrə müxalifət bələdiyyə sədrləri həbs olunur) prezidentin yeni sosial baza yaratmasına böyük ehtiyac var. İndi Türkiyə əhalisinin təxminən 15-20 faizini təşkil edən kürdlərə istinad edilir.Amma bu addım böyük riskdir: türklərin əksəriyyəti ənənəvi olaraq PKK-nı terrorçu, Öcalanın özünü isə qatil kimi qəbul edir. Kürdlər, öz növbəsində, onilliklər boyu davam edən zülmdən və uğursuz sülh təşəbbüslərindən sonra hakimiyyətə son dərəcə şübhə ilə yanaşırlar.Öcalanla yeni razılaşmaProsesdə əsas fiqur ultra-millətçilərin lideri, Ərdoğanın köhnə müttəfiqi Dövlət Baxçalı idi. Hələ 2007-ci ildə o, Öcalanı edam etməyə çağırırdı və indi özü də təklif edirdi ki, parlamentdə çıxış edə bilər - bir şərtlə ki, PKK tamamilə tərksilah olunsun. Bunun ardınca Öcalanın özünün yüksək səslə bəyanatı olub və o, silahlıları silahlarını yerə qoymağa və təşkilatın özünü ləğv etdiyini elan etməyə çağırıb.Mayın 12-də PKK silahlı mübarizənin sona çatdığını rəsmən elan edərək, “tarixi missiyasının” yerinə yetirildiyini bildirib. Lakin bu, kürdlər arasında ruh yüksəkliyi yaratmadı. Hüquq müdafiəçisi Nurcan Baysal vurğulayır ki, bəyanatlarda kürdlərin mədəni, dil və inzibati hüquqlarına toxunulmayıb.“Kürd şəhərlərində yaşayan insanlar üçün bu, sülh prosesi deyil, sadəcə, problemin mahiyyətini dəyişdirmədən PKK-nı yox etmək cəhdidir”,- o deyir.Etibar və skeptizmEtibarsızlıq keçmiş təcrübədən qaynaqlanır: Ərdoğanın əvvəlki sülh təşəbbüsləri iflasa uğradı və yeni addımlar dünyəvi müxalifətin sərt repressiyaları ilə birləşdi.Siyasi şərhçi İpək Özbəy deyir: “Seçilmiş bələdiyyə başçıları həbsdədirsə və məhkəmənin müstəqilliyi şübhə altındadırsa, demokratiyadan danışmaq mümkün deyil”.Hətta prezidentin müttəfiqləri arasında da bu məsələdə birlik yoxdur: bir çoxları bu mövzunun Türkiyə cəmiyyəti üçün nə qədər “partlayıcı” olduğunu başa düşərək, açıq danışmamağa üstünlük verirlər.Məqsəd yeni konstitusiyadırmı?Müşahidəçilər hesab edir ki, Ərdoğanın əsl məqsədi uzunmüddətli sülh deyil, hakimiyyətini gücləndirməkdir. Artıq prezidentə səlahiyyət müddətini uzatmaq və mahiyyətcə ömürlük lider olmaq şansı vermək üçün konstitusiyanın dəyişdirilməsindən danışılır. Bunun üçün ona parlamentdəki kürd deputatların səsi lazım ola bilər.Baysal hesab edir ki, “Ərdoğan istənilən mövzudan öz mənfəəti üçün istifadə edə bilir – “Kürd məsələsi” də istisna deyil”.Yeganə sual budur ki, kürdlər özləri də hakimiyyətə etibar etməyə və sövdələşməni dəstəkləməyə hazırdırlarmı?Əsas məsələ kürdlərin istəyidirDEM Partiyası qrupunun sədr müavini Sezai Temellinin qeyd etdiyi kimi, “kürd məsələsi” və Türkiyənin demokratikləşməsi ayrılmaz şəkildə bağlıdır. “Kimsə hakimiyyətdə qalmaq üçün kürd kartından istifadə etsə, təəccüblənməyəcəyik, amma inanırıq ki, bu məsələ seçki hesablamaları xaricində həll olunmalıdır”.Nəhayət, Ərdoğanın riskli “kürd hərəsi”nə baxmayaraq, prosesin taleyi ondan çox deyil, kürdlərin hökumətin vədlərinə inanıb inanmamasından və bunda çoxdan gözlənilən sülh üçün real şans görüb-görməməsindən asılıdır.Y. QACAR
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
