Ağ Evdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan və ABŞ Prezidenti Donald Trampın iştirakı ilə keçirilən üçtərəfli yüksək səviyyəli görüş Cənubi Qafqazın siyasi tarixində dönüş nöqtəsi kimi dəyərləndirilir. Bu görüşün əhəmiyyəti təkcə 37 illik Azərbaycan–Ermənistan münaqişəsinin yekun həlli istiqamətində atılan addımda deyil, həm də regionun gələcək geosiyasi və iqtisadi arxitekturasının formalaşmasında özünü göstərir.
Görüş zamanı tərəflər arasında imzalanan razılaşma regional sabitlik və qarşılıqlı etimadın bərpası üçün geniş tədbirlər paketini ehtiva edir. Bu sənəddə sərhədlərin qarşılıqlı tanınması, hərbi gərginliyin dayandırılması, kommunikasiya və nəqliyyat xətlərinin bərpası, Zəngəzur dəhlizinin ABŞ-ın iştirakı ilə inkişaf etdirilməsi, həmçinin enerji, ticarət və texnologiya sahələrində əməkdaşlığın genişləndirilməsi məsələləri yer alır.
Xüsusilə, Zəngəzur dəhlizi üzrə razılaşma Azərbaycanın beynəlxalq nəqliyyat-logistika şəbəkələrində tranzit imkanlarını gücləndirəcək və regionu qlobal iqtisadi mərkəzlərlə birləşdirəcək strateji koridora çevriləcək.
ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə əldə olunan bu nəticələr Cənubi Qafqazda yeni güc balansının formalaşdığını göstərir. Vaşinqtonun diplomatik fəallığı Moskvanın bölgədəki təsirinin azalması fonunda Azərbaycan və Ermənistanın Qərb ilə daha sıx əməkdaşlıq etməsinə şərait yaradır. Bu isə, bir tərəfdən, regionun təhlükəsizlik arxitekturasını möhkəmləndirəcək, digər tərəfdən isə iqtisadi inkişaf və investisiya mühitinin yaxşılaşmasına zəmin yaradacaq.
Bu görüş nəticəsində əldə olunan razılaşmalar yalnız regional sülhü möhkəmləndirmir, həm də iqtisadi inkişaf, investisiyaların cəlbi və beynəlxalq inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi üçün möhkəm zəmin yaradır. Tarixi sənəd Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sabitliyin, dayanıqlı tərəqqinin və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın başlanğıcı kimi qiymətləndirilir.
Ağ Evdə keçirilən görüş yalnız tarixi sülh sazişinin imzalanması ilə yadda qalmır, eyni zamanda Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sülhün, regional sabitliyin və iqtisadi əməkdaşlığın bünövrəsini qoyan strateji hadisə kimi böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Bu görüş nəticəsində Azərbaycan, Ermənistan və ABŞ arasında əldə olunan razılaşmalar sərhədlərin qarşılıqlı tanınması, hərbi gərginliyin azaldılması, kommunikasiyaların açılması və iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi kimi vacib məsələləri əhatə edir.
Xüsusilə, ABŞ-ın dəstəyi ilə Zəngəzur dəhlizinin yaradılması regionun geoiqtisadi vəziyyətini köklü şəkildə dəyişərək, Azərbaycanın beynəlxalq tranzit və ticarət imkanlarını artıracaq.
Bundan əlavə, görüş ABŞ-ın Cənubi Qafqazdakı diplomatik nüfuzunu möhkəmləndirərək, Rusiyanın bölgədəki təsirinin zəifləməsinə işarə edir. Nəticə olaraq, bu görüş və imzalanan saziş Cənubi Qafqazda sabitlik, əməkdaşlıq və inkişaf üçün yeni dövrün başlanğıcını qoyur.
Rəhman Muxtarov, Masallı rayon GEM ərazi partiya təşkilatının sədri
