BAKI. 17 avqust. TELEQRAF
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və ABŞ lideri Donald Trampın Alyaskada keçirilən görüşündə müzakirə olunan sülh təkliflərinə görə, Moskva Ukraynanın işğal altındakı bəzi kiçik ərazilərdən imtina edə, əvəzində isə Kiyev şərqdə böyük torpaq sahələrini Rusiyaya güzəştə gedə bilər.
Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” mənbələrə istinadən məlumat yayıb.
Moskvanın təklifinə əsasən, Ukrayna Donetsk və Luqansk bölgələrindən (təxminən 6600 kv.km) tamamilə imtina etməlidir. Rusiya isə 2014-cü ildə ilhaq etdiyi Krımın rəsmi suverenliyinin tanınmasını tələb edir. Bu tanınmanın ABŞ, Qərb ölkələri və ya Ukrayna tərəfindən olub-olmaması dəqiqləşdirilməyib. Ukrayna və Avropa müttəfiqləri Krımın Rusiyaya məxsusluğunu rəsmi olaraq tanımağa qarşıdır.
Bundan əlavə, Rusiya Ukraynaya NATO-ya üzvlük qadağası qoyulmasını, lakin ölkəyə müəyyən təhlükəsizlik təminatlarının verilməsinə açıq olduğunu bildirib. Lakin bu təminatların konkret detalları məlum deyil. Putin həmçinin Ukraynada rus dilinə rəsmi status verilməsini və Rus Pravoslav Kilsəsinin sərbəst fəaliyyət göstərməsinə icazə verilməsini tələb edir. Ukrayna isə Rusiya ilə əlaqəli dini təşkilatları qadağan edən qanun qəbul edib, baxmayaraq ki, bu qanun hələ icra olunmur.
Tramp “Fox News”a verdiyi müsahibədə Putinin təklifləri ilə “əsasən razılaşdığını” və “sövdələşməyə çox yaxın olduqlarını” bildirib. Lakin o, Ukraynanın bu təklifi qəbul edib-etməyəcəyinin hələ bəlli olmadığını qeyd edib. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski bazar ertəsi Vaşinqtona səfər edərək Tramp ilə münaqişənin həlli yollarını müzakirə edəcək.
Zelenskinin əsas tələblərindən biri olan atəşkəs isə Rusiyanın təklifində nəzərdə tutulmayıb. Rusiya hərtərəfli razılaşma əldə olunana qədər atəşkəsi rədd edir. Ukrayna Donetsk bölgəsindən geri çəkilməyə qarşıdır, çünki bu ərazilər Rusiyanın dərin hücumlarının qarşısını almaq üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir.
Mənbələr bildirir ki, Rusiya Qərb ölkələrinin tətbiq etdiyi sanksiyaların bir hissəsinin ləğvini tələb edir, lakin bunun ABŞ və ya Avropa sanksiyalarına aid olub-olmadığı dəqiqləşdirilməyib. Tramp isə Rusiya neftinin Çin kimi ölkələr tərəfindən alınmasına görə dərhal əks-tədbirlər görməyi planlaşdırmadığını, lakin bunun bir neçə həftə ərzində dəyərləndirilə biləcəyini qeyd edib.
Avropa liderləri Trampın təklif etdiyi təhlükəsizlik təminatlarını, xüsusilə NATO-dan kənar “Maddə 5” tipli təminatları müzakirə ediblər. NATO-nun Maddə 5 prinsipi ittifaqın bir üzvünə qarşı hücumu bütün üzvlərə qarşı hücum kimi qiymətləndirir. Ukrayna üçün NATO-ya üzvlük konstitusiyada təsbit olunmuş strateji hədəfdir.
