Son illərdə sağlam qidalanma anlayışı daha çox diqqət mərkəzindədir və sosial mediada yayılan müxtəlif məlumatlar insanların seçimlərinə ciddi təsir göstərir. Lakin məlumat bolluğu ilə yanaşı, səhv yönləndirən məsləhətlərin artması nəticəsində sağlamlıq üçün risk yaradan yanlış inanclar da formalaşır. Mütəxəssislər bildirirlər ki, insanların bir çoxu qidalanma vərdişlərini elmi faktlara deyil, daha çox təsdiqlənməmiş məlumatlara əsaslanaraq qurur. Bu isə uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Ən çox yayılan yanlış inanclardan biri odur ki, çəki azaltmaq üçün bütün yağlardan imtina etmək lazımdır. Elmi araşdırmalar isə göstərir ki, orqanizmin düzgün fəaliyyət göstərməsi üçün müəyyən miqdarda sağlam yağlar mütləqdir. Zeytun yağı, avokado, qoz və balıqda olan omeqa üç yağ turşuları beyin funksiyaları, ürək-damar sağlamlığı və hormon balansı üçün çox vacibdir. Digər bir geniş yayılmış fikir isə karbohidratların tamamilə qida rasionundan çıxarılması ilə bağlıdır. Halbuki bədən enerjisini əsasən kompleks karbohidratlardan alır və tam taxıllar, tərəvəzlər, paxlalılar bu ehtiyacı qarşılayan əsas qida mənbələridir. Problemi yaradan amil isə sadə şəkərlər və işlənmiş karbohidratların həddindən artıq istifadəsidir.
Başqa bir yanılma isə yalnız az yeməyin və ya günün müəyyən saatlarında qidalanmağın sağlamlıq üçün kifayət etməsi ilə bağlıdır. Araşdırmalar göstərir ki, sağlam nəticələr üçün porsiyaların miqdarından çox tərkibi və qida balansı önəmlidir. Sərt və məhdudlaşdırıcı diyetlər qısa müddətdə çəki itkisinə səbəb ola bilsə də, uzunmüddətli dövrdə maddələr mübadiləsini zəiflədir və yo-yo effekti adlanan çəkidə sürətli dəyişikliklərə yol açır.
Azərbaycanda aparılan statistik təhlillər də yanlış qidalanma vərdişlərinin geniş yayıldığını təsdiqləyir. Rəsmi məlumatlara əsasən, əhalinin əhəmiyyətli bir hissəsi gündəlik rasionunda şəkər, duz və zərərli yağları normadan artıq qəbul edir. Dünya Səhiyyə Təşkilatının hesabatlarına görə isə bu vərdişlər ürək-damar xəstəlikləri, piylənmə və diabet riskini artıran əsas faktorlardandır. Bununla yanaşı, sosial mediada geniş yayılan təsdiqlənməmiş “detoks” proqramları və sürətli nəticə vəd edən diyetlər insan sağlamlığına əlavə təhlükə yaradır.
Real faktlar göstərir ki, sağlam qidalanma elmi biliklərə əsaslanmalı və fərdi ehtiyaclara uyğunlaşdırılmalıdır. Uzunmüddətli və müsbət nəticələr əldə etmək üçün müxtəlif qida qruplarını balanslı şəkildə birləşdirən, zərərli qidaları minimuma endirən və həyat tərzi ilə uzlaşdırılmış yanaşmalar daha effektiv hesab olunur. Qida mütəxəssisləri düzgün maarifləndirmə tədbirlərinin artırılmasının vacibliyini vurğulayır və insanlar üçün etibarlı mənbələrə əsaslanan məlumatların önəmini qeyd edirlər.
