ain.az, Azvision portalına istinadən məlumat yayır.
AzVision.az elmi faktlara istinadən xəbər verir ki, plazma on milyonlarla dərəcəyə qədər qızdırır, hissəciklər və radiasiya axınları kosmosa atılır. Bu hadisələrin mahiyyətini anlamaq üçün Günəşin tərkibinə nəzər salmaq çox önəmlidir. Günəşin daxili: enerji mənbəyi
Bu ulduzun mərkəzində termonüvə birləşməsinin təxminən 15 milyon °C temperaturda baş verdiyi nüvə yerləşir - Günəşi qidalandıran da budur. Dərinliklərdə yaranan enerji uzun bir yolu qət edir: radiasiya ötürmə zonasında fotonlar on minlərlə il gəzir, konvektiv zonada onları isti plazma axını daşıyır. M əhz burada günəş alovlarının açarına çevrilən güclü maqnit sahələri yaranır. Maqnit sahələri tətik rolunda
Günəş qeyri-bərabər surətdə fırlanır: ekvator qütblərdən daha sürətli hərəkət edir. Bu zaman plazma qarışır, maqnit xətləri əyilir, bükülür və gərginliyi “artırır”. Enerji kritik səviyyəyə çatdıqda, yenidən maqnit qoşulması baş verir - xətlər konfiqurasiyanı dəyişir, yığılmış gücü ani olaraq buraxır. Partlayışın mexanizmi
Maqnit sahəsinin yenidən qoşulması zamanı plazmanın hərəkəti saniyədə minlərlə kilometrə qədər sürətlənir və məşəlin mərkəzindəki temperatur 20 milyon °C-ə qədər yüksələ bilir. Bu, ulduzun nüvəsindəki temperaturdan iki dəfə çox istidir. Yüklü hissəciklərin axınları kosmosa cumaraq milyonlarla kilometrlik ətraf ərazidə fırtınaya səbəb olur. Partlayışların növləri
Astronomlar Günəş fırtınalarını 5 növə bölürlər:
A və B – zəif və demək olar ki, hiss edilməyənlər;
S – maqnit sferasında kiçik təlatümlərə səbəb olur;
M - radio rabitəsinə təsir etmək və parlaq işıltılar yaratmaq qabiliyyətinə malikdir;
X – yuxarı həddi olmayan, peyklər və enerji sistemləri üçün təhlükə yaradan ən güclü partlayış.
Qeydə alınmış ən güclü partlayış X45 sinfinə aid olub. Yerə təsiri
Günəşdəki partlayışlar bəşəriyyətin də həyatına təsir göstərir: • peyklər və elektronika radiasiyadan əziyyət çəkir;
• enerji sistemlərinin həddən artıq yüklənməsi və sıradan çıxması riski;
• biosferdə quşların istiqamətini dəyişən və insanlarda xəstəlik yarada bilən maqnit qasırğaları yaşanır;
• atmosfer buna möhtəşəm qütb işıqları ilə cavab verir. Alimlər Günəşdəki prosesləri necə izləyirlər
Müasir rəsədxanalar - SOHO, SDO, Parker Solar Probe – Günəşin fəaliyyətini gecə-gündüz müşahidə edir. “X” şüaları və ultrabənövşəyi teleskoplar isti sahələri qeydə alır, maqnitoqraflar sahə gücünü ölçür. Süni intellekt məlumatların təhlilini aparır və partlayışları proqnozlaşdırmağa kömək edir. Gələcəyə baxış
Günəş kosmik “atəşfəşanlıq” təşkil etməyi dayandırmayacaq. Bəşəriyyətə proqnozları təkmilləşdirmək, qorunan texnologiyalar yaratmaq və ulduzu yaxından izləmək qalır. Çünki məhz Günəşdəki partlayışlar həyatımızın uzaq və eyni zamanda yaxın bir ulduzun dinamikası ilə nə qədər sıx bağlı olduğunu bizə xatırladır.
Sahil İsgəndərov
AzVision.az
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün ain.az saytını izləyin.
