Erkən nikahlara sövq edilməyən qızlar cəmiyyətin inkişafına töhfə verir » AzadMedia.az

Erkən nikahlar təkcə qızlar üçün yox, bütöv bir cəmiyyət üçün yalnız fərdi taleləri deyil, eyni zamanda sosial inkişafı da mənfi istiqamətdə yönəldən problemdir. Qızların vaxtından əvvəl ailə qurmağa məcbur edilməməsi, onların təhsil almaq, peşə seçmək, şəxsi inkişaflarını təmin etmək imkanını genişləndirir. Bu isə bütövlükdə cəmiyyətin tərəqqisinə güclü təsir göstərir.

Erkən nikaha məcbur edilməyən qızlar təhsillərini davam etdirir, peşəkar sahələrdə ixtisaslaşır və elmi-texniki tərəqqiyə töhfə verirlər. Onların təhsilli olması gələcəkdə həm ailələrinə, həm də ölkənin əmək bazarına yüksək potensiala malik insan resursu qazandırır.
Qızların təhsil alması və əmək bazarına qoşulması ölkənin iqtisadi inkişafını gücləndirir. Onlar sahibkarlıq fəaliyyəti göstərə, müxtəlif sahələrdə mütəxəssis kimi çalışa və yeni iş yerlərinin yaradılmasına dəstək ola bilərlər. Bu, həm də qadınların iqtisadi müstəqilliyini təmin edir.

Erkən nikahların qarşısı alınanda qızlar ailə qurmağa yetkin yaşda, daha sağlam və şüurlu şəkildə qərar verirlər. Bu, boşanma hallarının azalmasına, sağlam ailə institutunun möhkəmlənməsinə gətirib çıxarır. Güclü ailələr isə sosial sabitliyin və gələcək nəsillərin sağlam böyüməsinin əsas dayağıdır.

Yetkinlik yaşına çatmadan nikaha məcbur edilən qızlar çox vaxt erkən hamiləlik və doğuş riskləri ilə üzləşirlər. Bu isə həm ana, həm də uşaq sağlamlığı üçün təhlükədir. Erkən nikahdan qorunan qızlar öz sağlamlıqlarını qorumalı, gələcəkdə daha sağlam övladlar dünyaya gətirməlidirlər.


Təhsilli, erkən nikahdan qorunan qızlar gələcəkdə siyasət, elm, mədəniyyət və ictimai həyatda lider mövqelərə yüksələ bilirlər. Onların qərarvermə prosesində iştirakı demokratiyanı və gender bərabərliyini möhkəmləndirir.

Erkən nikahların qarşısının alınması cəmiyyətin inkişaf səviyyəsini yüksəldir. Bu, qadınların hüquqlarına hörmətin, bərabər imkanların təmin olunmasının göstəricisidir. Belə olanda qızların potensialı boşa çıxmır, əksinə, onların bilik və bacarıqları cəmiyyətin tərəqqisinə yönəlir.

Erkən nikahlardan qorunan qızlar yalnız öz gələcəklərini deyil, eyni zamanda ölkənin gələcəyini də formalaşdırırlar. Təhsilli, sağlam, müstəqil və güclü qadınlar cəmiyyətin inkişafında əsas aparıcı qüvvələrdən birinə çevrilirlər.

Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyası Rəyasət Heyətinin üzvü İlhamə Həsənova ilə söhbətimiz də bu mövzuda oldu.
Məsələyə hüquq nöqteyi-nəzərindən yanaşan İlhamə xanım qeyd edir ki, erkən nikah fenomeni yalnız sosial problem deyil, həm də fundamental insan hüquqlarının pozulmasıdır. Qızların erkən yaşda nikaha məcbur edilməsi onların uşaq kimi hüquqlarını əlindən alır, sağlamlıq, təhsil və azad seçim imkanlarını məhdudlaşdırır. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qanunvericiliyi nikahın yalnız könüllülük əsasında və qanunla müəyyən olunmuş yaş həddində bağlanmasını nəzərdə tutur. Bununla belə, erkən nikah hallarının mövcudluğu həm qızların gələcək həyat keyfiyyətini aşağı salır, həm də cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişafına mənfi təsir göstərir. Ona görə də erkən nikahların qarşısının alınması insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində dövlət və cəmiyyətin prioritet vəzifələrindən biri olmalıdır.

Qızların təhsilinin davam etdirilməsinin əhəmiyyəti və sağlam ailə dəyərləri məsələsinə toxunan hüquqşünasın fikrincə, qızların təhsil hüququnun təmin olunması yalnız onların fərdi inkişafı üçün deyil, həm də sağlam ailə institutunun formalaşması üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Təhsil alan qadın cəmiyyətin dəyərlərinə, mədəni irsin qorunmasına və gələcək nəslin sağlam böyüməsinə daha çox töhfə verir: "Təhsilli qadın həm öz hüquqlarını müdafiə edə bilir, həm də ailə münasibətlərində balans və qarşılıqlı hörmət yaradır. Bu səbəbdən də qızların təhsilinin davam etdirilməsi ailə dəyərlərinin möhkəmlənməsi, müasir cəmiyyətin inkişafı və sabitliyi üçün vacib amillərdəndir".

İlhamə xanım erkən nikahlara sövq edilməyən qızların cəmiyyətin inkişafına töhfələrinə dair onlarla misal çəkərək ölkəmizin uğurlu xanımları, onların dövlət qurumlarında və cəmiyyətdə tutduqları yerlərdə vəzifələrinin öhdəsindən layiqincə gəlmələrinə də diqqət çəkərək, belə xanımlarla təhsil ocaqlarında tez-tez motivasiya verici görüşlərin keçirilməsini məqsədəuyğun hesab etdi:

"Erkən nikaha məcbur edilməyən və təhsilini davam etdirən qızlar gələcəkdə müxtəlif sahələrdə elm, təhsil, hüquq, tibb, mədəniyyət və iqtisadiyyatda ölkənin inkişafına mühüm töhfə verirlər. Onların peşəkar fəaliyyətə qoşulması iqtisadi potensialı artırır, innovasiyaları təşviq edir və sosial ədalət prinsiplərinin möhkəmlənməsinə səbəb olur. Təhsilli qadınların liderlik imkanları genişlənir, onların dövlət idarəçiliyində, ictimai həyatda və qərar qəbuletmə proseslərində fəal iştirakı təmin olunur. Beləliklə, erkən nikahların qarşısını almaq yalnız fərdi hüquqların qorunması deyil, həm də milli inkişaf strategiyasının tərkib hissəsidir".

Cəmiyyətin və dövlətin qızların müdafiəsində rolu necədir? Ailə dəyərlərinin qorunması istiqamətində hansı işlər görülür? - sualımıza hüquqi məsələlər üzrə ekspert İ.Həsənova cavab olaraq bildirdi ki, qızların hüquqlarının qorunması həm dövlətin, həm də cəmiyyətin üzərinə düşən ortaq məsuliyyətdir. Dövlət qanunvericilik, sosial proqramlar və maarifləndirmə tədbirləri vasitəsilə qızların müdafiəsini təmin etməli, erkən nikahların qarşısının alınmasına yönəlmiş mexanizmləri gücləndirməlidir. Cəmiyyət isə ailələrdə düzgün tərbiyə, gender bərabərliyi prinsiplərinin təbliği və qızların təhsilinə dəstək vasitəsilə bu prosesə töhfə verməlidir. Ailə dəyərlərinin qorunması yalnız nikah institutunun möhkəmlənməsi ilə deyil, həm də qızların layiqli və bərabər hüquqlu vətəndaş kimi formalaşması ilə mümkündür:

"Təhsil qızlara bilik və bacarıqlardan əlavə, özünəinam, müstəqillik və gələcəyə dair düzgün seçim imkanı qazandırır. Təhsilli qız cəmiyyətin inkişafında aktiv rol oynayır, həmçinin ailə daxilində sağlam münasibətlər quraraq yeni nəslin yüksək dəyərlərlə böyüməsinə zəmin yaradır. Oxumaq qızlara yalnız peşə deyil, həm də həyat yolu, ləyaqət və cəmiyyətdə öz yerini tapmaq imkanı verir".

Yazı “Ailə və Uşaqlara Sosial Dəstək” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirdiyi “Qızların işıqlı gələcəyi naminə maarifləndirmə” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.