Ekspertlər hesab edirlər ki, Yeni Dehli və Vaşinqton, xüsusən də Çinə qarşı “şübhə”lərinə görə bir-birindən imtina edə bilməz.
Mütəxəssislər, ABŞ-ın Rusiya neftinin idxalına görə Hindistana 50 faizlik gömrük rüsumunun tətbiqi qərarından qaynaqlanan gərginliyin artmasının ikitərəfli münasibətlərdə qeyri-müəyyənlikdən xəbər verdiyini, lakin Yeni Dehli və Vaşinqtonun, xüsusən də Çinə qarşı “şübhə”lərinə görə bir-birindən vaz keçə bilməyəcəyini qiymətləndiriblər.

Tramp bildirib ki, ABŞ və Hindistan ticarət danışıqlarını davam etdirir.
ABŞ prezidenti Donald Trampın iyulun sonunda Hindistana "Rusiya neftini alır" səbəbiylə 25 faiz əlavə gömrük rüsumunun tətbiqi qərarı iki ölkə arasında münasibətlərdə gərginliyə səbəb olub.

Hindistanın baş naziri Narendra Modi və Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) Liderlər Zirvə toplantısında Çin sədri Şi Cinpinlə iştirakından sonra Trampın “Görünür, biz Hindistan və Rusiyanı ən qaranlıq və ən dərin Çinə itirmişik” açıqlaması diqqət çəkib.


Bu arada Trampın “Hindistan və ABŞ-ın xüsusi münasibəti var” bəyanatı və Modinin “Hindistan və ABŞ-ın gələcəkdə hərtərəfli və qlobal strateji tərəfdaşlıq münasibətləri var” mesajı iki ölkə arasında gərginliyin azaldılması cəhdindən xəbər verirdi.

Anadolu agentliyinin müxbirinə danışan ekspertlər ABŞ və Hindistan arasında Rusiya nefti və gömrük rüsumları ilə bağlı davam edən mübahisəni dəyərləndirib.

“Münasibətlər yaxın tarixin ən aşağı səviyyədədir”
İsveçin Uppsala Universitetinin Sülh və Münaqişə Departamentinin rəhbəri, professor Dr. Ashok Swain Trampın Hindistan mallarına 50 faizlik cəza rüsumunun tətbiqi qərarından sarsılan Yeni Dehli-Vaşinqton əlaqələrinin yaxın tarixin ən aşağı səviyyəyə düşdüyünü bildirib.

“Bir vaxtlar strateji tərəfdaşlıq kimi qeyd edilən şey indi kommersiya ölçüsünə çatıb” deyən Swain, Vaşinqtonun açıq şəkildə ticarətdən təsir vasitəsi kimi istifadə etməsinə baxmayaraq, Yeni Dehlinin iqtisadi itkilərin və “diplomatik alçaldılmanın” təzyiqi altında olduğunu əlavə etdi.

Swain əlavə etdi: "Modinin Trampla şəxsi kimyasına böyük sərmayə yatırmaq qumarı əks nəticə verdi, Hindistanın kövrəkliyini üzə çıxardı və xarici siyasətini tarazlıq axtarmağa məcbur etdi."

Beynəlxalq Böhran Qrupunun (ICG) ABŞ-Çin münasibətləri üzrə baş məsləhətçisi Əli Uayn da ABŞ-Hindistan münasibətlərinin gərgin olduğunu və qeyri-müəyyən gələcəklə üzləşdiyini bildirib. O, vaxtaşırı olaraq "Birinci Amerika" xarici siyasətinin bir versiyasını qəbul edən ABŞ-ın Hindistanın etibar edə biləcəyi tərəfdaş ola biləcəyini şərh etdi.

"Digər tərəfdən, Hindistan, ABŞ-ın iki əsas rəqibi olan Çin və Rusiya ilə əməkdaşlığı gücləndirmək də daxil olmaqla, "çox müttəfiqlik" strategiyasını daha aqressiv şəkildə davam etdirdiyi üçün ABŞ-ın daha böyük reaksiyası ilə üzləşəcək" dedi Wyne.

“Nəticə iqtisadi böhran deyil, tərəfdaşlıqda yenidən qeyri-müəyyənlikdir”.

King's College London politoloqu Dr. Walter C. Ladwig ticarətin ABŞ-Hindistan münasibətlərində həmişə ən mübahisəli element olduğunu, lakin əvvəlki administrasiyaların bunu ayrı saxlamağa çalışdığını vurğulayıb. O qeyd edib ki, "Ancaq Tramp, zərbə təsirindən asılı olmayaraq tariflərdən istifadə edərək, ticarəti əlaqələrin mərkəzinə qoyub. Nəticə iqtisadi böhran deyil, tərəfdaşlıqda yenidən qeyri-müəyyənlikdir".

Ladviq Modinin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatında görünməsinin Pekinlə münasibətlərin yenidən qurulması kimi şərh edilməməsi lazım olduğunu vurğulayaraq, "Əsas prinsiplər dəyişməyib; Çin hələ də mübahisəli ərazini işğal edir və hələ may ayında sərhəd toqquşması zamanı Pakistana kəşfiyyat məlumatı və təchizat verirdi" dedi.

Ladwig, Vaşinqton və Yeni Dehlinin bir-birindən uzaqlaşa bilməyəcəyini qiymətləndirərək dedi:

"ABŞ üçün Hindistan Çinin strategiyasını çətinləşdirməyə qadir olan yeganə Asiya gücüdür. Hindistan üçün Amerika qabaqcıl texnologiyası, müdafiə sahəsində birgə istehsalı və kapitala çıxışı üçün əvəzolunmazdır.

Gərginlikdən birmənalı şəkildə faydalananlar Çin və Rusiyadır. Pekin Hind-Sakit Okean regionunda təzyiqdən qaçaraq Hindistana təsir etmək üçün zəmin qazanır, Moskva isə enerji satışından və diplomatik diqqətdən faydalanır”.

aia.az
Tərcümə şöbəsi

• Münasibətlər
• Ekspertlər
• Hindistan