Qlobal enerji bazarlarında sentyabrın 12-də mühüm dəyişiklik baş verib. Londonun ICE birjasında 2025-ci ilin noyabr ayı üzrə tədarük üçün nəzərdə tutulan Brent markalı neftin fyuçers qiyməti son altı həftənin ən yüksək həddinə qalxaraq bir barel üçün 68 dolları keçib. Bu, 3 sentyabr 2025-ci ildən bəri qeydə alınan ilk belə nəticədir və beynəlxalq bazarlarda neftin qiymətinə dair müzakirələri yenidən gündəmə gətirib. Paralel olaraq, Nyu-Yorkun NYMEX birjasında 2025-ci ilin oktyabr ayı üzrə WTI markalı neftin fyuçers qiyməti 3,19% artaraq 63,81 dollara çatıb. Bu tendensiya dünya neft bazarında tarazlıq axtarışlarının davam etdiyini göstərir.
Ekspertlərin fikrincə, qiymətlərin artmasında bir neçə amil həlledici rol oynayır. İlk növbədə, Yaxın Şərqdə baş verən geosiyasi gərginliklər və tədarük zəncirlərində qeyri-müəyyənlik bazar oyunçularını daha ehtiyatlı davranmağa məcbur edir. Digər tərəfdən, ABŞ-da strateji neft ehtiyatlarının istifadəsi ilə bağlı açıqlamalar, eləcə də “OPEC+” ölkələrinin hasilatla bağlı mövqeləri bazara təsirsiz ötüşmür. Əlavə olaraq, dünya iqtisadiyyatında canlanma meyilləri, xüsusilə Asiya bazarında tələbin müəyyən qədər yüksəlməsi qiymətlərin artmasına stimul verib.
Brent və WTI qiymətlərinin artımı enerji ixrac edən ölkələr üçün qısamüddətli iqtisadi fayda yaratsa da, idxaldan asılı ölkələr üçün əlavə xərclər deməkdir. Azərbaycanın da daxil olduğu neft ixracatçıları üçün bu cür bahalaşma dövlət büdcəsinə əlavə gəlir imkanları yaradır, xüsusilə 2025-ci il büdcəsinin icrasında müsbət təsir gözlənilir. Bununla yanaşı, neftin qiymətində davamlı dəyişkənliklər qeyri-neft sektorunun inkişafının zəruriliyini bir daha gündəmə gətirir.
Son günlərdə müşahidə olunan artım bazarın uzunmüddətli trendləri baxımından hələlik sabit tendensiya kimi qiymətləndirilməsə də, analitiklər hesab edir ki, əgər hasilat və tədarük balansında kəskin dəyişikliklər baş verməsə, Brent markalı neftin qiyməti yaxın aylarda 65–70 dollar diapazonunda qala bilər. WTI üçün isə 62–66 dollar aralığında dəyişkənlik ehtimalı daha yüksək qiymətləndirilir.
