BAKI,TurkicWorld, Fərid Mikayılov
Uzunmüddətli yuxusuzluğun yalnız gündəlik həyat keyfiyyətinə deyil, həm də beyin sağlamlığına ciddi təsir etdiyi üzə çıxıb.
Neurology dərgisində dərc olunan yeni araşdırmaya görə, üç aydan çox müddətdə hər həftə ən azı üç dəfə yuxuya getməkdə çətinlik çəkən şəxslərdə demensiya və ya yüngül idrak pozğunluqlarının inkişaf riski normal yuxu rejiminə malik insanlara nisbətən 40 faiz daha yüksəkdir.
ABŞ-ın Mayo Clinic xəstəxanasının nevroloqu Dr. Diego Z. Carvalho və komandası tərəfindən aparılan araşdırma, xronik yuxusuzluğun beynin orta hesabla 3,5 il daha yaşlı görünməsinə səbəb olduğunu göstərib. Tədqiqat çərçivəsində 2 min 750 sağlam yaşlı amerikalı altı il izlənilib. Nəticədə, yuxusuzluqdan əziyyət çəkənlərin 14 faizində demensiya ya yüngül idrak pozğunluğu aşkarlanıb, normal yatanlarda isə bu göstərici 10 faiz təşkil edib.
Beyin müayinələri göstərib ki, yuxusuzluq yaşayan şəxslərdə amiloid yığıntıları (Alzheimerlə əlaqəli proteinlər) və ağ maddə zədələnmələri daha çox rast gəlinir. Alzheimer riskini artıran APOE4 geninə sahib olanlarda yaddaş və idrak qabiliyyətində daha sürətli geriləmə müşahidə olunub. Carvalho, nəticələrin yuxusuzluğun yalnız protein yığıntılarını deyil, həm də beyni qidalandıran kiçik damarları zədələyə biləcəyini vurğulayıb.
Araşdırma xronik yuxusuzluğun yalnız beyin sağlamlığı ilə məhdudlaşmadığını, həm də yüksək qan təzyiqi, ürək xəstəlikləri, diabet, depressiya və piylənmə riskini artırdığını ortaya qoyub. Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hazırda dünyada 57 milyon insan demensiyadan əziyyət çəkir, yuxusuzluq isə əhalinin təxminən 16 faizində müşahidə olunur.
Carvalho, nəticələrin xronik yuxusuzluğun müalicəsinin yalnız daha yaxşı yuxu üçün deyil, həm də yaşlandıqca beyin sağlamlığının qorunması üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını göstərdiyini bildirib.
