ain.az, Redaktor.az portalına istinadən məlumat verir.
Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev ötən günlərdə keçirilən birifinqdə qeyd edib ki, tarix kitablarının çoxu tarixi faktların sıralamasından ibarətdir, bu, dəyişməlidir.
Redaktor.az-a bu haqda danışan təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirdi ki, Azərbaycanda ümumi təhsilin keyfiyyətinə təsir edən əsas amillərdən biri dərsliklərin məzmunudur:
"Tarix dərslikləri uzun illərdir ki, daha çox faktların sadalanmasına və xronoloji ardıcıllığın qorunmasına əsaslanıb. Bu yanaşma isə şagirdlərdə hadisələrin mahiyyətini, səbəb-nəticə əlaqələrini, proseslərin sosial-siyasi əhəmiyyətini dərk etmək bacarığını tam formalaşdırmayıb. Elm və təhsil nazirinin son açıqlamasında vurğuladığı kimi, tarix kitablarının sadəcə faktların sıralanmasından ibarət olması tədrisin müasir tələblərə cavab vermədiyini göstərir və bu yanaşmanın dəyişməsi artıq obyektiv zərurətə çevrilib.
Statistik göstəricilər də bu problemin aktuallığını sübut edir. Dövlət İmtahan Mərkəzinin illik hesabatına əsasən, 2024-cü ildə keçirilən qəbul imtahanlarında şagirdlərin tarix fənni üzrə orta nəticəsi 100 bal üzərindən 41 bal təşkil edib. Bu, digər humanitar fənlərlə müqayisədə ən aşağı göstəricilərdən biridir. Ali məktəblərə qəbul imtahanlarında da abituriyentlərin tarixdən nəticələri çox zaman 50 faizi keçmir. Bu faktlar göstərir ki, mövcud dərsliklər şagirdlərdə yalnız yaddaşa əsaslanan öyrənməni stimullaşdırır və analitik təfəkkürü kifayət qədər inkişaf etdirmir. Halbuki “Təhsil haqqında Qanun”un 11-ci maddəsində təhsilalanların tənqidi düşünmə və yaradıcılıq bacarıqlarının formalaşdırılması dövlətin prioritetlərindən biri kimi qeyd olunur".
Müsahibimizin sözlərinə görə, müsbət tərəf odur ki, nazirlik bu problemi açıq şəkildə etiraf edir və dəyişikliklərin zəruriliyini gündəmə gətirir:
"Mənfi tərəflər isə indiyə qədər olan köhnə metodoloji yanaşmada özünü göstərir. Tarix kitablarının dili çox zaman akademik və ağır olur, şagirdlərin yaş xüsusiyyətlərinə uyğunlaşmır. Faktların bolluğu uşaqlarda öyrənmə marağını azaldır, hadisələr sadəcə əzbərlənməli məlumat kimi qavranılır. Bu, həm də şagirdlərin uzunmüddətli yaddaşında zəif iz buraxır və biliklərin tətbiqini məhdudlaşdırır.
Əgər dəyişikliklər həyata keçirilərsə, bir neçə mühüm nəticə əldə olunacaq. Birincisi, şagirdlər tarixə maraqla yanaşacaq, hadisələri sadəcə illərlə deyil, məntiqi əlaqələrlə yadda saxlayacaqlar. İkincisi, dərsliklərdə mənbə təhlili və açıq suallar geniş yer tutacağı üçün şagirdlər müstəqil düşünmə bacarığı qazanacaqlar. Üçüncüsü, nəticələrdə də real irəliləyiş müşahidə olunacaq; beynəlxalq qiymətləndirmələrdə, məsələn, PISA testlərində Azərbaycan şagirdlərinin tarixə yaxın fənlərdə nəticələri yüksələcək".
Kamran Əsədov qeyd etdi ki, nazirliyin bu təşəbbüsü yalnız dərsliklərin yenilənməsi deyil, həm də tədrisin fəlsəfəsinin dəyişməsi baxımından əhəmiyyətlidir.
"Konkret nümunə kimi 2022-ci ildə tətbiq olunan riyaziyyat dərsliklərinin yeni formatını göstərmək olar. Orada sadəcə məsələlərin həlli deyil, həm də məntiqi suallar, açıq tapşırıqlar yer alır. Bu model tarix dərsliklərinə də tətbiq edilərsə, şagirdlər hadisələri öyrənməklə yanaşı, nəticə çıxarmağı və mühakimə yürütməyi də bacaracaqlar.
Hesab edirəm ki, dəyişiklik mütləqdir və bu, təhsilin keyfiyyətinə müsbət təsir göstərəcək. Elm və Təhsil Nazirliyinin bu istiqamətdə atdığı addımlar tərifəlayiqdir, çünki onlar mövcud problemləri görməklə yanaşı, həll yolları da axtarırlar. Nəticə etibarilə, dərsliklərin yenilənməsi Azərbaycan təhsilində yeni bir mərhələ açacaq, tarix fənninin öyrədilməsi sadəcə xronoloji ardıcıllıqdan çıxaraq, milli kimliyi və analitik düşüncəni formalaşdıran bir vasitəyə çevriləcək", - deyə ekspert bildirdi.
Aytəkin TOFİQQIZI
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
