Latviyanın şimalında 5 min illik məzarın qazılması daş dövrü cəmiyyətlərində qadın və uşaqların rolu ilə bağlı qurulmuş fərziyyələrə meydan oxuyur.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Zvejnieki qəbiristanlığında tapılan qalıqların təhlili zamanı məlum olub ki, ənənəvi inancın əksinə olaraq, daş alətlər təkcə kişilərlə deyil, həm də qadınlar və uşaqlarla birgə basdırılıb.
“PLOS One” akademik jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, tapıntılar “kişi ovçu” stereotipini alt-üst edir və tarixdən əvvəlki Avropada gender və sosial rolların əvvəlki şərhlərinə meydan oxuyur.
Avropanın ən böyük məlum Daş dövrü qəbiristanlıqlarından olan Zvejnieki, qitənin ən erkən icmalarının dəfn ənənələri və sosial strukturları haqqında fikirlər təqdim edən 330-dan çox qəbirdən ibarətdir.
Sayt onilliklər ərzində tədqiq edilsə də, əvvəlki tədqiqatlar qəbirlərin içərisindən tapılan daş alətləri böyük ölçüdə nəzərdən qaçırıb, ümumiyyətlə onları funksional və maraqsız hesab etmişdi. Son araşdırmada tədqiqatçılar güclü mikroskop vasitəsilə bu alətlərin necə hazırlandığını və istifadə edildiyini araşdırıblar. Bəlli olub ki, basdırılan alətlər heyvan dərilərinin emalı üçün istifadə olunub, digərləri isə qəsdən hazırlanaraq dəfn mərasimlərinin bir hissəsi kimi sındırılıb.
Bəzi qəsdən sındırılmış alətlər oxşar dəfn üsullarının məlum olduğu şərq Baltik regionunda ortaq bir ritual ənənəyə işarə edir.
York Universitetinin arxeoloqu Aymi Littl, “Tədqiqat vurğulayır ki, Avropanın ən erkən cəmiyyətlərinin həyatı və ölümü haqqında öyrənmək üçün çox şey var və hətta ən sadə görünən obyektlər də bizim ortaq bəşər tariximizə və insanların ölümə necə reaksiya verdiyinə dair fikirlər təklif edə bilər” deyib.
Tədqiqat qadınların kişilərdən daha çox olmasa da, daş alətlərlə basdırılma ehtimalının eyni olduğunu ortaya qoyub. Daş əşyalarda ən çox rast gəlinən yaş qrupları uşaqlar və yaşlılar idi.
Tapıntılar bu dövrdə qadınların ümumiyyətlə daha çox məişətdə rolu, kişiləri tərəfindən ovlanan heyvanları bişirmək, sənətkarlıqla məşğul olmaq və ailənin qayğısına qalmaq kimi təsəvvürlərlə ziddiyyət təşkil edir.
