“ÜmumiyyÉtlÉ, son dövrlÉrdÉ Éhalinin artımı sürÉtlÉ azalır, uÅaq doÄulması aÅaÄı düÅür, ailÉlÉrdÉ uÅaq dünyaya gÉtirmÉk istÉyi azalır. YÉni ÉvvÉllÉr 3-4 uÅaq doÄulurdusa, indi adÉtÉn bir uÅaq vÉ nadir hallarda iki uÅaq doÄulur. BoÅanmalar üzrÉ dÉ rekord vurmuÅuq vÉ bu artıq 50 faizi keçib. BoÅanmmalar da ailÉlÉrin daÄılması vÉ uÅaqların dünyaya gÉlmÉsinin qarÅını alır. Bütün bunlar özünü tÉbii ki, tÉhsil statistikasında vÉ digÉr sahÉlÉrdÉ dÉ göstÉrir. Bir sözlÉ, bütün demoqrafik göstÉricilÉrdÉ sürÉtli ÅÉkildÉ tÉnÉzzül gedir. Bunun isÉ çox ciddi fundamental sÉbÉblÉri var. Bunlar sosial iqtisadi vÉ mÉnÉvi psixoloji sÉbÉblÉrdir”.
Bunu Adalet.az-a açıqlamasında sosioloq Elçin Bayramlı uÅaq doÄuÅlarının sayının azalması haqda danıÅarkÉn deyib.
Sosioloqun sözlÉrinÉ görÉ, burda Ésas pay sosial iqtisadi sÉbÉblÉrin üzÉrinÉ düÅür:
“GÉnclÉrin evlÉnmÉk üçün müvafiq resurslara malik olmaması, evsizlik, iÅsizlik, iÅlÉyÉndÉ gÉlir azlıÄı vÉ gÉlÉcÉkdÉn Émin olmamaq problemi buna sÉbÉb olur. Ä°ndi elÉ bir dövrdÉ yaÅayırıq ki, insanların sabaha ümidi yoxdur. Bu gün maddi imkanı olan bir adam belÉ fikirlÉÅir ki, ailÉ qursam, iki övladım olsa belÉ iÅimÉ ümidli deyilÉm, iÅsiz qala bilÉrÉm, pul qazana vÉ uÅaqları böyüdÉ bilmÉrÉm. BelÉ bir güvÉnsizlik mühitindÉ gÉnclÉr evlÉnmÉkdÉn boyun qaçırırlar. HÉlÉ toy xÉrclÉrini demirÉm”.
Onun sözlÉrinÉ görÉ, bütün ölkÉlÉrdÉ bu problemi hÉll etmÉk üçün dövlÉtlÉr sosial paketlÉr hÉyata keçirirlÉr:
“Yeni evlÉnÉnlÉrÉ güzÉÅtlÉr, yardımlar edilir. ÆksÉr ölkÉlÉrdÉ onlara sosial evlÉrin verilmÉsi tÉmin olunur. Bir çox ölkÉlÉrdÉ isÉ ailÉ quran gÉnclÉrÉ dövlÉt konkret maddi yardım göstÉrir. UÅaqlar dünyaya gÉlÉndÉ demÉk olar ki, bütün ölkÉlÉrdÉ birdÉfÉlik doÄuÅ haqqı vÉ uÅaqpulu verilir. Üç vÉ daha çox uÅaÄı olanlara ÉlavÉ yardım vÉ güzÉÅtlÉr olunur. MÉsÉlÉn, Rusiyada çoxuÅaqlı ailÉlÉrÉ ev, torpaq sahÉsi vÉ maddi yardım göstÉrilir”.
Elçin Bayramlı deyib ki, bu kömÉkliklÉr olmayanda Éhalinin qocalması vÉ demoqrafik faciÉ baÅ verir:
“Bu isÉ çox stareji milli tÉhlükÉdir vÉ bunu ancaq dövlÉt proqramı hÉyata keçirilÉrÉk aradan qaldırmaq olar. Amma çox tÉÉssüf ki, burda sadaladıÄım tÉdbirlÉrin heç biri yalnız bizdÉ yoxdur. Problemin qarÅısını almaq üçün bu problem hÉll edilmÉlidir.
Ä°kinci sÉbÉb isÉ mÉnÉvi psixoloji sÉbÉbdir vÉ burda maddi problemlÉr rol oynamır. Amma burda Åüur, psixologiya dÉyiÅib. Bunlar da narsist, eqoist Éhvalda formalaÅan gÉnclÉrdir. Bunlar deyir ki, bütün hÉyatımı özümÉ hÉsr edÉcÉm, heç bir uÅaÄa görÉ ÉziyyÉt çÉkÉsi deyilÉm, gÉlirimi gÉzmÉyÉ, kefÉ sÉrf edÉcÉm. Bu isÉ zombilÉÅmÉnin Ésas göstÉricilÉrindÉn biridir. Bu da çox ciddi tÉhlükÉdir. DövlÉt kanallarımız istisna olmaqla bizim digÉr kanallarımız da illÉrdir ki, bu tÉbliÄatı aparır. Bununla gÉnclÉrin psixologiyasını korlayıblar. Öz milli-mÉnÉvi dÉyÉrlÉrimizi mÉhv etmiÅik. Bütün bu iki sÉbÉbin nÉticÉsi açıq ÅÉkildÉ demoqrafik faciÉyÉ aparır. YaÅlı nÉslin yerinÉ gÉnclÉr gÉlmir vÉ ciddi problemlÉr yaranır”.
Vasif ÆLÄ°HÜSEYN
