Dünyanın ən güclü mafiyaları yalnız filmlərdə gördüyümüz romantikləşdirilmiş obrazlardan ibarət deyil. Onlar real həyatda fəaliyyət göstərən, sərhəd tanımayan, milyardlarla dollarlıq gəliri olan və hətta bəzi ölkələrin siyasi və iqtisadi həyatına təsir göstərən nəhəng cinayət imperiyalarıdır.
Reyting.az-ın məlumatına görə, mafiyalar yalnız küçə zorakılığı ilə kifayətlənmir. Onlar narkotik ticarəti, silah qaçaqmalçılığı, fahişəlik, kibercinayətkarlıq, çirkli pulların yuyulması və hətta qanuni bizneslərə nəzarət vasitəsilə öz güclərini möhkəmləndirirlər. Bəzi hallarda hökumətlər belə, bu qruplarla açıq və ya gizli əməkdaşlıq edir, çünki onların iqtisadi və sosial təsirini tamamilə məhv etmək çox çətin, bəzən isə qeyri-mümkün görünür.
Bu məqalədə biz sizə dünyanın ən nüfuzlu mafiyalarını - Siciliyanın “Cosa Nostra”sından tutmuş Yaponiyanın “Yakuza”sına, Latın Amerikasının qəddar kartellərindən ABŞ-nın məşhur “Murder, Inc.” sindikatına qədər təqdim edirik. Həmçinin bu mafiyaların yaranma səbəblərini, yüksəliş yollarını və bu gün dünya siyasətinə və iqtisadiyyatına təsirlərini araşdırırıq.
Bəzi cinayətkar təşkilatlar qanundan qorxmur - onlar özlərini dövlətlərdən daha güclü hiss edirlər. Onlar cəza sistemindən yayınmaq üçün korrupsiyadan, şantajdan və zorakılıqdan istifadə edir, hətta bəzi hallarda ədalətin sərhədlərini öz qaydaları ilə müəyyən edirlər. Beləliklə, mafiya strukturları bəzən bütöv ölkələrin iqtisadiyyatına və siyasətinə təsir göstərə biləcək dərəcədə güclənirlər.
Mafiyaların nüfuzu təkcə doğulduqları şəhərlərlə və ya ölkələrlə məhdudlaşmır. Onların şəbəkələri sərhədləri aşır, müxtəlif qitələrdə fəaliyyət göstərir, narkotik ticarəti, silah qaçaqmalçılığı, insan alveri və maliyyə fırıldaqları vasitəsilə milyardlarla dollar qazanırlar. Bəzi hallarda hökumətlər və hüquq-mühafizə orqanları bu qruplarla mübarizə aparmaqdansa, onlarla gizli əməkdaşlıq etməyə üstünlük verirlər – çünki mafiya həm qorxu, həm də resurs mənbəyi kimi istifadə oluna bilər.
Bu məqalədə dünyanın ən məşhur və nüfuzlu mafiyalarına nəzər salırıq. Burada həm klassik Siciliya “Cosa Nostra”sı və yapon “Yakuza”sı kimi qədim cinayətkar ailələr, həm də “MS-13”, “La Eme” və digər müasir küçə dəstələri kimi yeni nəsil, daha qəddar və sərhəd tanımayan qruplar haqqında məlumat tapa bilərsiniz. Həmçinin, tarixdə ad çıxarmış mafiya başçılarının həyat hekayələri və onların cinayət imperiyalarının necə qurulduğu da diqqət mərkəzindədir.
“Cosa Nostra” - İtaliya
Siciliya mafiyası - “Cosa Nostra” - dünyanın ən məşhur və ən qədim mütəşəkkil cinayətkar şəbəkələrindən biridir. Onun kökləri dərin tarixi hadisələrə dayanır və bir çox tarixçilər mafiyanın mənşəyi ilə bağlı fərqli versiyalar irəli sürürlər. Bəziləri mafiyanın yaranmasını X əsrdə Siciliyanın ərəblər tərəfindən işğalı ilə əlaqələndirir, digərləri isə 1282-ci ildə Siciliya Vespri üsyanına bağlayırlar. Hər iki halda əsas ideya eynidir: Siciliya əhalisi yadelli işğalçılara qarşı özlərini müdafiə etmək üçün gizli, yerli özünümüdafiə dəstələri təşkil edirdi.
XIX əsrdə Siciliyada böyük sitrus plantasiyalarının sürətlə artması ilə vəziyyət dəyişdi. Bu sahələr böyük gəlir gətirdiyi üçün quldurların və qarətçilərin əsas hədəfinə çevrildi. Dövlətin zəif olduğu və hüquqi sistemin korrupsiyalaşdığı bir dövrdə, fermerlər və torpaq sahibləri özlərini qorumaq üçün yerli “mühafizəçilər”i – gələcək mafiozoları işə götürməyə başladılar. Zaman keçdikcə bu mühafizə dəstələri təkcə müdafiə deyil, həm də idarəetmə və nəzarət funksiyasını öz üzərinə götürdü. Beləliklə, müasir mafiyanın təməli qoyuldu.
Mafiyanın adının mənşəyi də maraqlıdır. “Cosa Nostra” (“Bizim İşimiz”) ifadəsi onun daxili məxfilik prinsipini, yalnız “öz adamlarının” işinə qarışmaq ideyasını ifadə edir. Bu təşkilat tədricən yalnız Siciliyada deyil, bütün İtaliyada və daha sonra ABŞ-da geniş şəbəkə qurdu. XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində milyonlarla italiyalının ABŞ-a miqrasiyası ilə “Cosa Nostra” Nyu-York, Çikaqo, Detroit və digər böyük şəhərlərdə də kök saldı, Amerikanın mütəşəkkil cinayət tarixində əsas oyunçulardan birinə çevrildi.
“Cosa Nostra”-nın mədəniyyətinin əsasını onun şərəf kodeksi – Omertà təşkil edir. Bu kodeks sıradan bir qaydalar toplusu deyil, təşkilatın bütün fəaliyyətini idarə edən bir “konstitusiya”dır.
• Susqunluq prinsipi: üzvlər təşkilat haqqında heç bir məlumatı kənar şəxslərə, xüsusilə də hüquq-mühafizə orqanlarına ötürə bilməzlər.
• Satqınlığa görə ölüm cəzası: qrupun sirlərini açıqlayan hər kəs, həmçinin onun yaxın ailə üzvləri belə, ölümə məhkum edilir.
• Daxili məsələləri xaricə çıxarmamaq: mübahisələr yalnız ailə daxilində həll olunur, dövlətin və məhkəmələrin müdaxiləsi qəbul edilmir.
Bu qaydalar mafiozoları faktiki olaraq qanundankənar, toxunulmaz bir gücə çevirirdi. Xüsusilə XX əsrin ortalarına qədər İtaliyada cinayətkarı məhkəməyə cəlb etmək üçün yalnız şahid ifadələri lazım idi, amma Omertà sayəsində şahid tapmaq demək olar ki, mümkün olmurdu.
Bugünkü dövrdə “Cosa Nostra” əvvəlki qədər güclü olmasa da, hələ də həm Siciliyada, həm də beynəlxalq miqyasda mövcuddur. Onların fəaliyyəti reket, narkotik ticarəti, saxta şirkətlər vasitəsilə pul yuyulması, tikinti və hətta siyasi korrupsiya ilə bağlıdır. Beynəlxalq hüquq-mühafizə əməkdaşlığı (məsələn, İtaliyada “Maxi Process” kimi məşhur məhkəmələr) “Cosa Nostra”-nın nüfuzunu zəiflətsə də, bu təşkilat hələ də qlobal miqyasda mütəşəkkil cinayətkarlığın simvolu olaraq qalır.
Yamaquçi-qumi - Yaponiya
Yapon mafiyası – “Yakuza” - dünyanın ən tanınmış mütəşəkkil cinayət şəbəkələrindən biridir və onların ən böyük və nüfuzlu klanı Yamaguchi-gumidir. “Yakuza” yalnız kriminal bir təşkilat kimi deyil, həm də Yaponiyanın sosial və siyasi həyatında uzun illərdir rol oynayan mürəkkəb bir fenomen kimi tanınır.
Yamaguchi-gumi-nin tarixi Kobe şəhərinə gedib çıxır. Qrup 1915-ci ildə Yamaguchi Harukichi tərəfindən yaradılmışdı, lakin onun nüfuzunun yüksəlişi məhz 1930-cu illərdə baş verdi. 1934-cü ildə baş verən məşhur hadisə - liman işçilərinin tətilinin yatırılması - Yamaguchi-gumi-nin Yaponiyada nüfuz qazanmasının başlanğıcı oldu. Tətili dağıtmaq üçün çox sərt və radikal üsullar tətbiq olundu: etirazçılar döyüldü, bəziləri hətta qətlə yetirildi. Lakin bu qanlı qarşıdurma ictimaiyyətə adi küçə davası kimi təqdim edildi və nəticədə Yamaguchi-gumi hökumətin gözündə “faydalı qüvvə” statusu qazandı.
Məhz hökumətin dəstəyi sayəsində Yamaguchi-gumi qısa müddətdə yalnız Kobe ilə məhdudlaşmadı, bütün Yaponiyada, hətta digər Asiya ölkələrində və ABŞ-da öz şəbəkəsini genişləndirdi. Bu, onları yalnız kriminal sindikat deyil, həm də yarı-rəsmi güc mərkəzi halına gətirdi.
Yamaguchi-gumi-nin fəaliyyəti çoxşaxəlidir:
• Qəsb və “himayə haqqı” – yerli bizneslərdən “mühafizə” adı altında pul toplamaq;
• Silah və narkotik alveri – Yaponiyada və digər ölkələrdə qara bazar üzərində nəzarət;
• Birjada manipulyasiya – saxta şirkətlər və maliyyə alətləri vasitəsilə milyonlarla dollar qazanmaq;
• Tikinti və daşınmaz əmlak – xüsusilə 1980-90-cı illərdə Yaponiyada daşınmaz əmlak bazarının “balon dövrü”ndə böyük gəlirlər əldə etmişdilər.
“Yakuza” və xüsusilə Yamaguchi-gumi öz mədəniyyəti və qaydaları ilə də seçilir. Onların üzvləri bədənlərini tamamilə örtən irezumi döymələri ilə tanınır, qaydalara zidd hərəkət edənlər isə barmaqlarını kəsməklə (yubitsume) öz günahlarını “bağışlatmaq” məcburiyyətində qalırlar. Bu, həm intizam mexanizmi, həm də sədaqətin simvolu kimi qəbul edilir.
Bu gün Yamaguchi-gumi dünyanın ən zəngin və ən təşkilatlanmış cinayətkar təşkilatlarından biridir. Onların ümumi gəlirləri milyardlarla dollardır və bu gəlirlər həm qanunsuz, həm də tamamilə leqal bizneslərdən gəlir. Maraqlıdır ki, bəzi hallarda “Yakuza” təbii fəlakətlər zamanı yardım da göstərmiş, yerli icmalar üçün fövqəladə yardım kampaniyaları təşkil etmişdir - bu da onların Yaponiyada müəyyən sosial legitimliyə malik olmasına səbəb olur.
Lakin bütün bunlara baxmayaraq, “Yakuza” hələ də həm Yaponiyada, həm də beynəlxalq miqyasda cinayətkar təşkilat kimi tanınır və hüquq-mühafizə orqanları onların fəaliyyətini sıx şəkildə nəzarətdə saxlayır. Son illərdə Yaponiyada “antisosial qüvvələrə qarşı qanunlar” sərtləşdirilib, nəticədə Yamaguchi-gumi-nin gəlirləri müəyyən qədər azalsa da, təşkilat hələ də güclü olaraq qalır və ölkənin həm yeraltı, həm də iqtisadi həyatında təsirini saxlamaqdadır.
14K - Çin
Triadalar - Çin cinayət təşkilatlarının ən qədim və ən yaxşı təşkilatlanmış şəbəkələrindən biridir və onların tarixi həm mistik rəvayətlər, həm də real siyasi hadisələrlə sıx bağlıdır. Ən populyar rəvayətə görə, Triadaların mənşəyi gəzən rahiblərə gedib çıxır. Bu rahiblər məbəd həyatına bağlı, dinc insanlardır, lakin bir gün evə qayıtdıqda məbədlərinin yandırıldığını və dağıdıldığını görürlər. Bu hadisə onların ədalət və qisas arzularını alovlandırır. Onlar gizli qardaşlıq təşkilatı quraraq təhqir edənlərdən intiqam almağa and içirlər.
Bununla yanaşı, daha realist tarixçilər hesab edirlər ki, Triadaların əsası Min sülaləsinin süqutundan sonra qoyulub. 1644-cü ildə Min sülaləsi devriləndə bir çox sadiq tərəfdar Qinq sülaləsinə qarşı müqavimət hərəkatı yaratdı və onların bir qismi materiki tərk edərək Tayvana sığındı. Burada onlar gizli cəmiyyətlər şəklində təşkilatlanaraq həm özlərinin siyasi ideyalarını qorudular, həm də gələcəkdə Çin torpaqlarını “azad etmək” məqsədi güddülər. Zaman keçdikcə bu cəmiyyətlər tədricən cinayətkar şəbəkələrə çevrildi və reket, qaçaqmalçılıq, qumar və digər qanunsuz işlərlə məşğul oldular.
Triadalar dünyanın ən qədim mütəşəkkil cinayətkar qurumlarından biri hesab olunur. XVII əsrdən bəri onların təsir dairəsi həm Çində, həm də xaricdə – xüsusilə Honkonq, Makao, Tayvan, Malayziya və daha sonra ABŞ, Kanada və Avstraliyada sürətlə genişlənib.
Bu təşkilatların ən məşhurlarından biri 14K triadasıdır.
• Yaranma tarixi: 14K, 1945-ci ildə Çin Milli Partiyası (Kuomintang) ilə əlaqəli olaraq anti-kommunist təşkilat kimi yaradılıb.
• Cinayətkar təşkilata çevrilməsi: 1950-ci illərin ortalarında siyasi təzyiqlər artdıqca və Kuomintang Tayvana çəkildikcə, 14K öz fəaliyyətini genişləndirərək qumarxanalar, qaçaqmalçılıq, narkotik alveri və reketlə məşğul olan güclü cinayət sindikatına çevrilib.
• Məxfilik və simvollar: Digər triadalar kimi, 14K da yüksək səviyyədə gizlilik qaydalarına malikdir. Onlar xüsusi şifrələr, əl işarələri və döymə vasitəsilə üzvlüyü və sədaqəti müəyyən edirlər.
• Üzvlük prosesi: Qrupa qoşulmaq üçün namizədlər mövcud üzvlərin tövsiyəsini almalı və öz sədaqətini sübut etmək üçün çox vaxt real cinayət törətməlidir. Bu mərasimdə adətən qurbanın qanı, rituallar və sadiqlik andı kimi simvolik elementlər yer alır.
14K-nın cinayət fəaliyyəti çoxşaxəlidir:
• Sifarişli qətllər – rəqibləri və ya təşkilata xəyanət edənləri aradan götürmək üçün;
• İnsan alveri – xüsusilə qadınların və uşaqların Asiyadan digər ölkələrə qaçaqmalçılığı;
• Adam oğurluğu və qəsb – yüksək məbləğli fidyə müqabilində;
• Narkotik qaçaqmalçılığı – heroin və metamfetamin əsas gəlir mənbələrindən biridir.
14K və digər triadaların vəhşiliyi və qəddarlığı onların adının təkcə Çində deyil, bütün dünyada qorxu doğurmasına səbəb olub. Bu gün də 14K dünyanın bir çox ölkəsində fəaliyyət göstərir və hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən “transmilli mütəşəkkil cinayətkar təşkilat” kimi tanınır.
Mara Salvatruça - Mərkəzi və Şimali Amerika
Mara Salvatruça, daha çox “MS-13” adı ilə tanınan bu dəstə, 1980-ci illərdə Los-Ancelesdə salvadorlu mühacirlər tərəfindən yaradılıb və qısa müddətdə dünyanın ən qəddar və amansız kriminal qruplarından birinə çevrilib. Onun yaranmasının əsas səbəbi, həmin dövrdə ABŞ-a köç edən Mərkəzi Amerika mühacirlərinin özlərini yerli dəstələrdən və irqçi zorakılıqlardan qorumaq ehtiyacı idi. Lakin zaman keçdikcə bu özünümüdafiə qrupu tamamilə kriminal sindikata çevrilərək həm ABŞ-da, həm də Latın Amerikasında saysız-hesabsız cinayətlərə imza atdı.
“MS-13”-ün fərqli xüsusiyyətlərindən biri, bir çox digər mafiya və dəstələrdən fərqli olaraq, onların əsas motivasiyasının saf mənfəət və ya siyasi güc olmamasıdır. Onlar daha çox qorxu yaratmaq və cəmiyyət üzərində terror mühiti formalaşdırmaq məqsədi ilə hərəkət edirlər. Bu səbəbdən onların zorakılığı xüsusilə qəddar və nümayişkardır - qətllər, işgəncələr və hətta kütləvi hücumlar tez-tez baş verir.
Dəstənin fəaliyyət dairəsinə daxil olan ərazilərdə yerləşən küçə satıcıları, restoran sahibləri və kiçik bizneslər dəhşətli “vergi” sisteminə tabe edilirlər. Onlar qazandıqları pulun əhəmiyyətli hissəsini - bəzən yarısını - dəstəyə ödəməyə məcburdurlar. Əks halda “MS-13” üzvləri həmin şəxsləri hədələyir, döyür, qaçırır və ya öldürür. Bu sistem həm dəstənin gəlirini təmin edir, həm də yerli icmalar üzərində total qorxu və itaət mühiti yaradır.
“MS-13”-ün strukturu çox vaxt hüceyrəvi şəkildə təşkil olunub. Bu da onu hüquq-mühafizə orqanları üçün daha təhlükəli edir, çünki dəstənin rəhbərləri bir bölgədə tutulsa belə, digər hüceyrələr fəaliyyətini davam etdirə bilir. Qrupun daxilində yüksək səviyyədə sədaqət andı və “qanunlar” mövcuddur - xəyanət edənlər adətən amansız şəkildə cəzalandırılır.
Bu gün “MS-13” əsasən ABŞ, El Salvador, Honduras, Qvatemala və Meksikada fəaliyyət göstərir. Onların ən güclü mövqeləri:
• ABŞ-da – xüsusilə Los-Anceles, Nyu-York, Vaşinqton D.C. və Boston ətrafında;
• Mərkəzi Amerikada – El Salvador və Hondurasın böyük şəhərlərində;
• Sərhəd zonalarında – Meksika-Qvatemala və Meksika-ABŞ sərhədində, burada həm narkotik ticarəti, həm də qeyri-qanuni miqrasiya kanallarına nəzarət edirlər.
“MS-13” təkcə narkotik və qəsblə məşğul olmur, həm də insan alveri, silah qaçaqmalçılığı, sifarişli qətllər və sərhəd boyunca qanunsuz miqrantların daşınmasını təşkil edir. ABŞ hökuməti və Mərkəzi Amerika ölkələri dəstə ilə mübarizə aparmaq üçün bir sıra antiterror qanunları, xüsusi polis dəstələri və beynəlxalq əməkdaşlıq proqramları həyata keçirir, lakin “MS-13” hələ də regionun ən təhlükəli qruplarından biri olaraq qalır.
“La Eme” - ABŞ
“La Eme” (və ya Mexican Mafia) - ABŞ-nın ən qorxulu və ən yaxşı təşkilatlanmış cinayətkar qruplarından biridir. Adı ispan dilində sadəcə “M” hərfi (La Eme) mənasını verir və meksikalı mafiyanın simvolu sayılır. ABŞ-da xüsusilə Kaliforniya ştatında formalaşan bu təşkilat, sonradan bütün ölkəyə və hətta Meksikaya yayılan nəhəng bir kriminal şəbəkəyə çevrilib.
“La Eme”-nin yaranma tarixi 1950–60-cı illərə dayanır. Kaliforniyada Deuel Dövlət Həbsxanasında cəza çəkən bir qrup gənc meksikalı məhbus bu təşkilatı özlərini həm digər etnik qruplardan, həm də həbsxana mühafizəçilərindən qorumaq məqsədilə qurmuşdu. İlk illərdə məqsəd yalnız öz icmalarını müdafiə etmək olsa da, çox keçmədən “La Eme” həbsxanada əsas gücə çevrildi və məhbuslar üzərində hökmranlıq etməyə başladı.
Vaxt keçdikcə qrupun təsiri həbsxanaların hüdudlarını aşdı. Azadlıqdakı üzvlər də təşkilatın əmrlərini yerinə yetirməyə, qəsb, narkotik qaçaqmalçılığı, qumar və sifarişli qətllərlə məşğul olmağa başladılar. Beləliklə, “La Eme” həm həbsxana, həm də küçə qrupları üzərində “parapet” rolunu oynayan nəhəng mafiya sisteminə çevrildi.
“La Eme”-nin strukturu olduqca sistemli və iyerarxikdir. Onun quruluşu İtalyan “Cosa Nostra”sına bənzəyir:
• Ən yüksək səviyyədə “boss” və ya liderlər dayanır, onlar bütün strateji qərarları verir;
• Onların altında generallar və digər yüksək rütbəli şəxslər dayanır, təşkilatın maliyyə və əməliyyat işlərinə nəzarət edirlər;
• Ən aşağı pillədə isə “soldados” (əsgərlər) adlanan icraçılar dayanır və birbaşa əmrləri həyata keçirirlər.
“La Eme”-yə qoşulmaq asan deyil. İstənilən namizəd qan andı içərək ömürlük sadiqlik vəd etməlidir. “Bir dəfə daxil oldunsa, çıxış yalnız ölümdür”,- prinsipi bu qrupun əsas qaydalarından biridir. Namizədlər həm də öz sədaqətlərini sübut etmək üçün çox vaxt cinayət törətməyə məcbur edilirlər - məsələn, digər bir qrupun üzvünü öldürmək və ya ciddi zorakılıq aktı həyata keçirmək.
ABŞ hökuməti “La Eme”-yə qarşı onilliklərdir mübarizə aparır, lakin qrupun həm həbsxanalar, həm də küçələr üzərindəki təsirini tamamilə qırmaq mümkün olmayıb. Bunun səbəbi “La Eme”-nin çox çevik və gizli struktura malik olması, həmçinin müxtəlif Latino küçə dəstələrini birləşdirən “çətir təşkilatı” kimi çıxış etməsidir. Qrup xüsusilə Los-Anceles və Cənubi Kaliforniyada yüzlərlə kiçik dəstəni öz nəzarətində saxlayır, onlardan aylıq “vergilər” yığır və bütün bölgədə narkotik ticarətinə nəzarət edir.
Bu gün “La Eme” ABŞ-nın ən güclü həbsxana mafiyası kimi tanınır və “xüsusi təhlükəli” cinayətkar təşkilat elan edilib. Onun təsiri yalnız ABŞ-la məhdudlaşmır - Meksikanın bəzi bölgələrində də “La Eme” ilə əməkdaşlıq edən qruplar mövcuddur.
Gambino Ailəsi – ABŞ
Gambino ailəsi – ABŞ mafiyasının ən məşhur cinayətkar qruplarından biridir və “Beş Ailə” adlanan Nyu-York şəhərindəki əsas mafiya klanlarının tərkibinə daxildir. Bu ailənin tarixi həm ABŞ-nın mütəşəkkil cinayətkarlıq tarixi, həm də ümumilikdə “Cosa Nostra”nın inkişafı ilə sıx bağlıdır. Gambino ailəsi xüsusilə 20-ci əsrin ortalarından etibarən böyük nüfuz qazandı və ABŞ-da ən güclü və nüfuzlu mafiya ailələrindən biri kimi tanındı.
Ailənin şöhrət qazanmasının əsas səbəblərindən biri onların “Murder, Inc.” adlı qanqster təşkilatı ilə əlaqəsi idi. “Murder, Inc.” 1930–1940-cı illərdə mafiyanın sifarişli qətllərini həyata keçirən xüsusi bir “ölüm briqadası” idi. Onlar digər ailələrin və ya müştərilərin sifarişi ilə, müəyyən məbləğ qarşılığında “problemləri həll edir”, yəni aradan qaldırılması lazım olan insanları qətlə yetirirdilər. Bu, Gambino ailəsinə həm qorxulu reputasiya qazandırdı, həm də digər cinayətkar qruplar üzərində təsirini artırdı.
Əvvəllər Gambino ailəsi, eləcə də digər ənənəvi mafiya klanları, öz fəaliyyətlərində müəyyən etik kodekslərə əməl edirdilər. Məsələn, narkotik ticarəti, fahişəlik və ya qadın və uşaqların öldürülməsi kimi fəaliyyətlər qadağan edilmişdi. Bu, həm ailənin “şərəf kodeksi”nin qorunmasına, həm də onların “iş adamı” imicinin saxlanmasına xidmət edirdi. Gambino ailəsinin əsas gəlir mənbələri əsasən reket, qumarxanalar, tikinti biznesinə nəzarət, həmkarlar ittifaqlarının idarə olunması və müxtəlif saxtakarlıq sxemləri idi.
Lakin zaman keçdikcə bu qaydalar dəyişdi. 1960-1980-ci illərdə ailə getdikcə daha çox “çirkli biznesə” - narkotik qaçaqmalçılığı, fahişəlik və digər yüksək gəlirli, lakin riskli cinayətlərə qoşuldu. Bu dəyişikliyin əsas səbəbi ailə daxilindəki yeni nəsil rəhbərlərin daha aqressiv və daha az ənənəvi düşüncəyə sahib olması idi. Onların başçılığı altında Gambino ailəsi həm gəlirlərini artırdı, həm də hüquq-mühafizə orqanlarının diqqətini daha çox cəlb etdi.
Xüsusilə Carlo Gambino və sonrakı dövrdə Paul Castellano, daha sonra isə məşhur “Teflon Don” ləqəbli John Gotti ailəyə rəhbərlik etdilər. John Gotti dövründə Gambino ailəsi ABŞ mafiyasının simvolu oldu, Gotti isə mətbuatda parlaq çıxışları, dəbdəbəli həyat tərzi və məhkəmələrdən uzun müddət “qurtulması” ilə əfsanəyə çevrildi. Lakin 1990-cı illərin əvvəllərində Gotti həbs olundu və ömürlük həbs cəzasına məhkum edildi.
Bugünkü dövrdə Gambino ailəsi əvvəlki qədər güclü olmasa da, hələ də mövcuddur və müəyyən qanunsuz biznes fəaliyyətlərini davam etdirir. Onların fəaliyyəti daha gizli və daha ehtiyatlı formada həyata keçirilir, çünki ABŞ hüquq-mühafizə orqanları artıq mafiya strukturlarını yaxından izləyir.
İcmal olaraq, Gambino ailəsinin tarixi, bir tərəfdən təşkilatlı cinayətkarlığın ənənəvi “şərəf kodeksi”nin nümunəsi, digər tərəfdən isə bu kodeksin zamanla necə dəyişdiyini və böyük pullar qarşısında necə sındığını göstərir.
Rauf RƏCƏBOV
Reyting.az
