ain.az, Azpolitika.az portalından verilən məlumatlara əsaslanaraq xəbər verir.
Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi Azərbaycanda differensial su tariflərinin tətbiqini nəzərdən keçirir. Agentlik sədrinin müşaviri Əsəd Şirinov bildirib ki, Türkiyə və Avropa təcrübəsi araşdırılıb və təhlil başa çatdıqdan sonra Tarif Şurasına müvafiq təklif təqdim olunacaq.
Lakin ekspertlər qeyd edirlər ki, kommunal sektorda qiymət artımları adətən əhalinin cibinə əlavə yük gətirsə də, xidmət keyfiyyətində ciddi dəyişiklik yaratmır.
Mövcud tariflər və aylıq ödənişlər
Hazırda Azərbaycanda şəhərlərdə su tarifləri belədir:
-Bakı: 0,90–1,00 AZN/m³
-Orta aylıq istehlak (4 nəfər): 15–20 m³ → 15–20 AZN
-Digər böyük şəhərlər: Gəncə, Sumqayıt, Mingəçevir – tariflər oxşardır.
Mövcud tarif sistemi əksər ailələr üçün əlçatandır, lakin su israfını məhdudlaşdırmaq və uzunmüddətli davamlılığı təmin etmək baxımından kifayət deyil.
Türkiyə və Avropa təcrübəsi
Türkiyə: 1 m³ su 2–3,5 TL (0,6–1 USD), çox istifadə edənlər üçün mərhələli artım.
Almaniya: 4–6 EUR/m³ (7–10 USD), mərhələli tarif sistemi.
Fransa: 3–5 EUR/m³, həcmə görə fərqləndirilmiş tariflər.
Hər üç ölkədə məqsəd suyun səmərəli istifadəsi və sosial ədalətin qorunmasıdır. Azərbaycanda isə təcrübə göstərir ki, kommunal sektorda qiymətlər artdıqca əhalinin ödəniş yükü artır, amma xidmət keyfiyyəti o qədər də yüksəlmir.
Yatırılan yüz milyonlar və yaranan 8 milyard zərər
Qeyd edək ki, ölkəmizdə son illərdə su təsərrüfatı üzrə böyük büdcə və xarici maliyyə xərcləri həyata keçirilib. 2018–2024-cü illərdə içməli su və kanalizasiya infrastrukturunun modernləşdirilməsinə təxminən 500–600 milyon manat sərf olunub. Bundan başqa, xarici maliyyə qurumları – Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, İslam İnkişaf Bankı və digər təşkilatlar 200–250 milyon dollar həcmində layihələri maliyyələşdirib.
Bu layihələr boru xətlərinin dəyişdirilməsi, su təmizləyici qurğuların modernləşdirilməsi, su itkisini azaltmaq və əhalinin suya çıxışını yaxşılaşdırmaq məqsədi daşıyıb. Lakin ekspertlər vurğulayırlar ki, indiyə qədərki investisiyalara baxmayaraq, xidmət keyfiyyəti hələ də beynəlxalq standartlara yaxın deyil; xırda texniki nasazlıqlar, sızmalar və su təchizatında fasilələr mövcuddur.
Xatırladaq ki, Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin bazasında yaradıldığı “Azərsu” ASC-nin yığılmış zərəri 8 milyard manata yaxındır. Bu zərərin necə formalaşdığı barədə qurum heç vaxt ictimaiyyətə məlumat verməyib.
Differensial tariflərin tətbiqi – qiymət artımı riski
Əsəd Şirinovun “Türkiyə və Avropa təcrübələri araşdırılıb” fikri su tariflərində qiymət dəyişkənliyinin ola biləcəyini ehtimal etməyə əsas verir. Təcrübə göstərir ki, bu artım investisiyalardan yaranmış infrastrukturun keyfiyyətinə uyğun gəlməzsə, vətəndaşlar əlavə ödənişə məcbur ediləcəklər.
Ekspertlər bildirirlər ki, differensial tarif sistemi yalnız əhali istehlakını tənzimləməkdə deyil, həm də su resurslarını qorumaqda rol oynaya bilər. Lakin qiymət artımı investisiyaların real nəticələri ilə dəstəklənməzsə, sosial narazılıq yarada bilər.
Artan tariflər əhalinin büdcəsinə yük gətirir, xüsusilə aşağı və orta gəlirli ailələr üçün. Bu baxımdan dövlətin məqsədi sosial ədaləti qoruyaraq, investisiyaların nəticələrini effektiv göstərə biləcək mexanizm yaratmaq olmalıdır.
Rasim Əliyev “AzPolitika.info”
Hadisənin gedişatını izləmək üçün ain.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
