ain.az, Bizimyol saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.
Son illərdə nağdsız ödənişlərin sürətlə yayılması, bank kartlarının gündəlik həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilməsinə səbəb olub. Artıq mağazada alış-verişdən tutmuş, kommunal ödənişlərə qədər hər yerdə kart vasitəsilə əməliyyat aparmaq mümkündür. Lakin bu rahatlığın arxasında ciddi təhlükə gizlənir: kiberhücumların və fırıldaqçılıq halların artması.
Məsələ ondadır ki, kart əməliyyatları böyüdükcə, fırıldaqçılar da daha yaradıcı və hiyləgər üsullara əl atır. Bəs niyə banklar bu risklərin qarşısını tam ala bilmir?
Kiber cinayətkarlar hər il yeni üsullar icad edirlər. Məsələn, phishing (saxta link və ya saytlarla şifrələrin ələ keçirilməsi), skimming (bankomatlara quraşdırılmış gizli cihazlarla kart məlumatlarının oğurlanması), sosial mühəndislik (insan psixologiyasından istifadə etməklə aldatma) və daha çox. Bankların təhlükəsizlik sistemləri isə böyük sərmayə tələb etdiyindən bu yeniliklərə dərhal cavab verə bilmir.
Bank müştəriləri çox zaman şifrələrini sadə saxlayır, SMS kodlarını paylaşır və ya şübhəli linklərə daxil olur. Nəticədə, ən güclü sistem belə insanın bir anlıq diqqətsizliyi qarşısında zəif qalır.
Kart əməliyyatlarının böyük əksəriyyəti beynəlxalq şəbəkələr (Visa, MasterCard və s.) üzərindən həyata keçirilir. Bu isə hücumun coğrafiyasını genişləndirir. Məsələn, başqa ölkədə baş verən boşluq Azərbaycanın müştərilərinə də təsir göstərə bilər.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, təhlükəsizlik sistemlərinin qurulması və daim yenilənməsi baha başa gəlir. Xüsusilə kiçik banklar bu investisiyanı xərclər kimi gördükləri üçün bəzən kifayət qədər maliyyə ayırmırlar. Bu da müştəri etibarına zərbə vurur.
Kiberhücumların çoxu beynəlxalq miqyasda həyata keçirildiyindən, cinayətkarların izinə düşmək çətinləşir. Hüquqi mexanizmlər isə çox vaxt bu sürətli dəyişikliklərə uyğunlaşa bilmir. Azərbaycanda da kiber cinayətkarlığa qarşı qanunvericilik mövcuddur, amma praktikada tətbiq hələ də zəifdir.
Bank kartlarından istifadə artdıqca, təhlükəsizlik məsələləri də daha aktual olur. Bu, sadəcə bankların deyil, bütöv bir ekosistemin dövlət, maliyyə qurumları və vətəndaşların birgə məsuliyyətidir. Əks halda, rahatlıq naminə əldə edilən bu imkan böyük maliyyə itkilərinə yol aça bilər.
Leyla Mirzə, Bizimyol.info
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün ain.az saytını izləyin.
