Yuxusuzluq diqqət pozuntularına və yaddaşın zəifləməsinə səbəb ola bilər; bu, onurğa beyni mayesinin hərəkətindəki dəyişikliklərlə əlaqədardır.
HİT.az xəbər verir ki, bu nəticəyə Massaçusetts Texnologiya İnstitutu (MIT) alimləri gəlib. Araşdırmanın nəticələri "Nature Neuroscience" (NatNeuro) jurnalında dərc olunub.
Yuxusuzluğun beyində nələrə səbəb olduğunu öyrənmək üçün alimlər 26 könüllü ilə tədqiqat aparıblar. İştirakçılar iki dəfə müayinə olunublar: bir dəfə yuxusuz gecədən sonra, bir dəfə isə tam istirahət etdikdən sonra. Təcrübə zamanı iştirakçılar diqqət tapşırıqları yerinə yetirərkən funksional MRT (maqnit-rezonans tomoqrafiyası) və EEG (beynin elektrik fəaliyyəti) aparılıb. Eyni zamanda nəbz, tənəffüs və göz bəbəyinin reaksiyası qeydə alınıb.
Gözlənildiyi kimi, yuxusuz qalan iştirakçılar daha çox səhv ediblər və siqnallara daha yavaş reaksiya veriblər. Tədqiqatçılar aşkar ediblər ki, yuxusuz gecədən sonra diqqətin yayındığı anlarda beyin mayesinin (serebrospinal maye) beyindən axışı baş verir. Normalda bu proses yuxu zamanı başlayır və beyini maddələr mübadiləsi məhsullarından təmizləməyə kömək edir.
“Mütləq yuxu çatışmazlığı zamanı onurğa beyni mayesi oyanıq halda hərəkət etməyə başlayır. Bu da qısa müddətli diqqət itkisinə səbəb olur”, deyə MIT Elektrik və Kompüter Elmləri kafedrasının dosenti Laura Levis izah edib.
Alimlərin sözlərinə görə, bu mexanizm kompensator ola bilər: yuxusuzluq zamanı beyin yuxu zamanı baş verən təmizləmə proseslərini qismən bərpa etməyə çalışır, amma bunu diqqətin azalması hesabına edir.
“Tuta bilərik ki, beyin o qədər istirahətə ehtiyac duyur ki, məcburən yuxuya bənzər vəziyyətə keçir”, deyə tədqiqatın müəllifləri yekunlaşdırıblar.
Samir
