...Saturnun peyki Titanda Yer kürəsində heç vaxt qarışmayacaq molekullar qarışır və bu da kimyanın fundamental qanununu pozur.
SİA-nın məlumatına görə, alimlər Saturnun ən böyük peyki olan Titanın soyuq səth şəraitinin atmosferindəki sadə molekulların kimyanın ən fundamental prinsiplərindən birini pozmasına imkan verdiyini aşkar ediblər...."Oxşar kimi həll olur" kimi tanınan bu prinsipə görə, həm qütb, həm də qeyri-qütb maddələri ehtiva edən kimyəvi birləşmələr adətən qarışmır, ayrı təbəqələr əmələ gətirir. Lakin elm adamları Yer kürəsində qeyri-mümkün olan şeyin Titanda baş verdiyini aşkar ediblər. "Live Science" jurnalına görə, araşdırma PNAS jurnalında dərc edilib.
Alimlər qütb molekulu hidrogen siyanidin Titanın soyuq səthində qeyri-qütb karbohidrogenləri metan və etanla sabit birgə kristallar əmələ gətirdiyini aşkar edəndə təəccübləniblər. Bu molekullar adətən Yer kürəsində qarışmır. Alimlərin fikrincə, bu, kimyanın fundamental qaydalarından birinə ziddir: "oxşar kimi həll olur".
Bu o deməkdir ki, Yer kürəsində qeyri-mümkün olan şey Titanda baş verir.
Alimlər artıq Titanın səth şəraitinin erkən Yer kürəsinin şəraitinə çox bənzədiyini bilirlər.
Saturnun ən böyük peykinin atmosferində bol miqdarda azot və metan və etan kimi karbohidrogenlər var. Bu karbohidrogenlər atmosfer-səth sistemində dövran edir ki, bu da Yer kürəsindəki su dövranına bənzər bir prosesdir.
Lakin indiyə qədər elm adamları Titanın atmosferindəki reaksiyalar nəticəsində əmələ gələn hidrogen siyanidinə nə baş verdiyini bilmirdilər.
Alimlər hesab edirlər ki, Titanın karbohidrogen tərkibi həyat yaranmazdan əvvəl Yer kürəsinin erkən dövrünə bənzəyir. Buna görə də, Titanı öyrənmək ilk canlılar meydana çıxmazdan əvvəl planetimizdə nə baş verdiyini aşkar edə bilər.
Hidrogen siyanid, zülalların, eləcə də RNT və DNT-dəki azotlu əsasların yaradılması üçün vacib olan amin turşularının tikinti bloklarından biridir.
Alimlər metan, etan və hidrogen siyanidi təxminən mənfi 183 dərəcə Selsi temperaturunda qarışdıraraq Titanın səth şəraitini yenidən yaratdılar.
Bu qarışığın təhlili gözlənilməz nəticələr verdi və Titanda qarışa bilməyən birləşmələrin nəinki qarışdığını, həm də hər kəsin gözlədiyindən daha sıx qarşılıqlı təsir göstərdiyini göstərir.
Alimlər metan və etanın donmuş hidrogen siyanidin kristal qəfəsinə nüfuz edərək yeni sabit bir quruluş əmələ gətirə biləcəyini kəşf ediblər.
Nəticədə həm qütb, həm də qeyri-qütb molekullarından ibarət qarışıq bir kristal əmələ gəlir.
Hidrogen siyanid qütb molekuludur, yəni bir tərəfi müsbət elektrik yükünə, digəri isə mənfi yükə malikdir. Bu o deməkdir ki, hidrogen siyanid digər qütb molekulları ilə əlaqə qurmağa üstünlük verir və əks yükləri cəlb edir.
Metan və etan qeyri-qütb molekullarıdır, yəni molekulyar strukturun hər iki tərəfində müsbət və mənfi elektrik yükü var. Qütb və qeyri-qütb maddələr adətən qarışmır.
Tədqiqatın nəticələri Titanın atmosferi, donmuş səthi və gölləri və dənizləri arasında əvvəllər gözləniləndən daha sıx qarşılıqlı təsir olduğunu göstərir.
Nazlı Almuradova
