Son illərdə Azərbaycan ilə Mərkəzi Asiya ölkələri arasında münasibətlər misli görünməmiş sürətlə inkişaf edir. Prezident İlham Əliyevin Özbəkistanın Milli İnformasiya Agentliyinə verdiyi müsahibədə bu əlaqələrin dərin mahiyyəti və gələcək istiqamətləri aydın şəkildə təsvir olunur. Prezident İlham Əliyev və Prezident Şavkat Mirziyoyev arasında formalaşan şəxsi dostluq ölkələr arasında müttəfiqlik xarakterli tərəfdaşlığın əsas hərəkətverici qüvvəsinə çevrilib. İki ölkə arasında imzalanmış Müttəfiqlik haqqında Müqavilə, Strateji Tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsi ilə bağlı Bəyannamə və 2025–2029-cu illər üçün Yol Xəritəsi münasibətlərin hüquqi bazasını daha da gücləndirir. Qarabağda Özbəkistan tərəfindən inşa edilən Uluqbəy məktəbi isə bu qardaşlığın ən emosional və rəmzi nümunələrindəndir.
İqtisadi əlaqələr də dinamik şəkildə inkişaf edir: 2024-cü ildə iki ölkə arasındakı ticarət dövriyyəsi 252 milyon dollara çatmış, 2025-ci ilin ilk doqquz ayında isə bu göstərici 87,5 faiz artmışdır. Xankəndidə Azərbaycan–Özbəkistan birgə sənaye müəssisəsinin açılması əməkdaşlığın Qarabağın bərpasına praktiki töhfəsini göstərir.

Nəqliyyat sahəsində Orta Dəhliz xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan yerləşdiyi coğrafi mövqedən strateji şəkildə istifadə edərək Mərkəzi Asiyadan Avropaya uzanan əsas tranzit marşrutlarının formalaşmasında aparıcı rol oynayır. Ələt limanı, Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu, genişləndirilən hava limanı şəbəkəsi və Zəngəzur dəhlizinin perspektivləri regionun nəqliyyat xəritəsini yenidən şəkilləndirir.
Enerji əməkdaşlığı da strateji tərəfdaşlığın vacib istiqamətlərindəndir. Neft-qaz sahəsində əməkdaşlıqla yanaşı, bərpaolunan enerji və enerji sistemlərinin inteqrasiyası üzrə imzalanan yeni sənədlər yaşıl transformasiya prosesində də güclü birgəlik nümayiş etdirir.

Mədəni-humanitar sahədə əlaqələr xüsusi istiliklə seçilir. Şəhərlərin qardaşlaşması, mədəniyyət günləri, qarşılıqlı park və meydan layihələri xalqlar arasında yaxınlığı daha da gücləndirir. Gənclər və idman sahəsində birgə təşəbbüslər, xüsusən 2027 U-20 Dünya Çempionatının iki ölkənin birgə təşkil edəcəyi faktı əməkdaşlığı yeni müstəviyə daşıyır.

Prezidentin müsahibəsindən görünür ki, Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri yalnız siyasi tərəfdaş deyil, həm də ortaq tarixi köklərə, mədəni dəyərlərə və strateji maraqlara əsaslanan geniş bir əməkdaşlıq məkanının üzvləridir.

Bütün bu proseslər təsdiq edir ki, Azərbaycan artıq Mərkəzi Asiya ilə vahid siyasi, iqtisadi və mədəni məkanın əsas oyunçusuna çevrilib. Yeni regional reallıq Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında həm təhlükəsizlik, həm iqtisadi inkişaf, həm də humanitar sahədə davamlı tərəfdaşlığın bünövrəsini formalaşdırır.

Pərvanə Vəliyeva,
Milli Məclisin deputatı