Bakıda maraqlı və mübahisəli hadisə yaşanır. Zəngilan rayonundan olan keçmiş məcburi köçkün ailəsi illər əvvəl müvəqqəti sığınacaq kimi yerləşdirildiyi, lakin başqa bir vətəndaşa məxsus olan mənzili hazırda boşaltmaqdan imtina edir. Evin əsl sahibi isə 30 ilə yaxın davam edən gözləntidən sonra öz mülkiyyətinə qayıtmaq istəyir. Lakin ailə iddia edir ki, yeni ailə quran gəlini evdən çıxmaq istəmir, özləri isə başqa bir mənzildə yaşayırlar.
Evin sahibi bildirir ki, mənzil onun şəxsi mülkiyyətidir və məcburi məskunlaşdırma proqramı artıq bitib:
“Bu ev mənimdir, sənədlərlə təsdiqlənib. Ailə deyir ki, ‘gəlinim razı deyil’. Mənim hüquqlarım nə vaxt bərpa olunacaq?”
Məsələ ilə bağlı hüquqşünas Ramal Əkbərov NOCOMMENT.az-a açıqlamasında deyir ki, bu cür hallarda əsas hüquqi prinsip mülkiyyət hüququdur və köçkün statusu heç bir halda başqasının əmlakında daimi yaşamaq hüququ yaratmır:
“Bu ailə müvəqqəti yerləşdirilib və bu müvəqqəti vəziyyət mülkiyyətçi üçün məcburi ola bilməz. Evin sahibi ilk növbədə yerli icra hakimiyyətinə və Qaçqın və Məcburi Köçkünlərlə İş üzrə Dövlət Komitəsinə rəsmi müraciət etməlidir. Əgər nəticə alınmazsa, məhkəmə qaydasında mənzilin boşaldılması tələb olunur. Məhkəmələr bu kimi işlərdə adətən mülkiyyətçinin xeyrinə qərar verir.”
Sosioloq Aygün Musayeva isə NOCOMMENT.az-a açıqlamasında məsələnin sosial və psixoloji tərəfinə diqqət çəkir:
“İllərlə həmin evdə yaşayan köçkün ailəsi üçün burası sadəcə sığınacaq deyil, artıq ‘ailə evi’ effekti formalaşıb. Yeni ailə qurulması, uşaqların burada böyüməsi, sosial adaptasiya onları psixoloji cəhətdən həmin məkana bağlayır. Bu bağlılıq qanuni əsas verməsə də, sosial reaksiyanı anlamağa imkan yaradır. Belə ailələrin birdən-birə köçürülməsi onlarda ciddi stress və narahatlıq yarada bilər.”
Musayeva hesab edir ki, bu cür problemlər dövlətin alternativ mənzil və sosial dəstək mexanizmləri ilə həll olunmalıdır:
“Əks halda, bir ailənin sosial problemi başqa bir vətəndaşın mülkiyyət hüququnun pozulmasına gətirib çıxarır. Bu isə həm sosial gərginlik yaradır, həm də hüquqi ziddiyyətlər doğurur.”
Ekspertlər bildirirlər ki, “Böyük Qayıdış” prosesi sürətləndikcə bu tip mübahisələr arta bilər.
Mülkiyyətçinin hüququnun bərpası hüquqi zərurətdir, lakin köçkün ailəsinin küçədə qalması da yeni sosial problemlər yarada bilər. Buna görə də ən optimal yol dövlət strukturlarının vasitəçiliyi, tərəflər arasında dialoq və alternativ yaşayış şəraitinin təmin olunması hesab olunur.
