Savadlılıq cəmiyyətin sosial, iqtisadi və mədəni inkişafının ən əsas göstəricilərindən biridir. Dünya ölkələri üzrə savadlılıq səviyyəsi bir çox faktordan təhsil siyasəti, iqtisadi imkanlar, sosial təminat, texnologiyaya çıxış və ictimai şüurdan asılı olaraq fərqlənir. Müasir dövrdə bir sıra ölkələr əhalinin 99–100% savadlılıq səviyyəsinə nail olmaqla beynəlxalq reytinqlərdə lider mövqedə qərarlaşır.
AzEdu.az yüksək savadlılıq faizi olan ölkələri və səbəblərini araşdırıb.
Dünya miqyasında savadlılıq səviyyəsi ən yüksək olan ölkələr əsasən Avropa və Asiya regionlarında cəmləşmişdir. Bu ölkələrin əksəriyyətində savadlılıq göstəriciləri 99-100% arasında dəyişir.
Buraya Norveç, Finlandiya, İsveç, Danimarka, İrlandiya və Lüksemburq kimi ölkələr daxildir. Bu dövlətlərin əsas xüsusiyyətləri:
- Təhsilin tam pulsuz olması
- Məcburi və uzunmüddətli ibtidai və orta təhsil
- Müasir təhsil metodlarının tətbiqi
- Təhsil bərabərliyinin yüksək səviyyədə qorunması
Şimal ölkələrinin uğuru daha çox sosial dövlət modeli və təhsilə uzunmüddətli investisiyalar ilə əlaqələndirilir.
Estoniya, Latviya və Litva postsovet məkanında savadlılığı ən yüksək olan ölkələrdəndir. Xüsusilə Estoniya son illərdə rəqəmsal təhsilin pionerlərindən sayılır. Nəticədə savadlılıq səviyyəsi demək olar ki, 100%-dir.
Polşa, Sloveniya, Çexiya və Slovakiya kimi ölkələr də yüksək təhsil standartları ilə seçilir. Bu ölkələrin savadlılıq göstəriciləri 99% civarındadır və təhsil islahatlarının ardıcıl aparılması burada mühüm rol oynayıb.
Sinqapur, Cənubi Koreya və Yaponiya Asiyanın savadlılıq baxımından ən inkişaf etmiş ölkələridir. Yüksək nəticələr aşağıdakılarla izah olunur:
- İntensiv və kurikulumla zəngin təhsil sistemi
- Məktəbə davamiyyətin ciddi nəzarəti
- Valideynlərin təhsilə yüksək diqqəti
- Dövlətin təhsilə güclü investisiyası
Bu ölkələrdə həmçinin STEM təhsili ön plandadır və bu da ümumi savadlılıq səviyyəsinin yüksəlməsinə müsbət təsir edir.
