İtaliya diktatorunun müşaviri bakılı olub.
"Yeni Sabah" xəbər verir ki, bu, gürcü əsilli məşhur sovet rejissoru Georgi Daneliyanın "Biletsiz sərnişin" kitabında əksini tapıb.
O qeyd edib: "Kann kinofestivalında filmimizin nümayişi yaxşı keçdi, amma “Moskva küçələri ilə addımlayıram” («Я шагаю по Москве») filmindəki kimi həyəcan yox idi.
Nümayişdən sonra ertəsi gün sahildə qıyıqgöz yaşlı bir cənab mənə yaxınlaşdı. O, məni film münasibətilə təbrik etdi və soruşdu:
"Kartveli xart, batono?" (Sən gürcüsən, cənab?)
"Diax". (Bəli.)
Он сказал, что тот самый и попросил уделить ему несколько минут.
Soruşdu ki, mən təsadüfən Romada madam Rozanı ziyarət edən gürcü rejissor deyiləm ki? (O, rus dilinə keçdi və demək olar ki, ləhcəsiz danışırdı.) "Bəli", - dedim və öz növbəmdə soruşdum ki, təsadüfən o, gözəl sağlıqlar deyən xanım Rozanı nəzərdə tutur?
"Bəli", - dedi və ona bir neçə dəqiqə ayıra bilib-bilməyəcəyimi soruşdu.
Açıq kafedə masa arxasında əyləşdik. Mən pivə, Van Çen Lun (onun adı belə idi) mineral su sifariş etdi. O, nazik siqar yandırıb dedi ki, əslən bakılıdır, nənəsi gürcü Nino Vasadze, babası isə yəhudi, Natan Zilberman adlı violonçel ifaçısıdır.
Onun Çindən olan aqronom atası Qafqazda sitrus və çay plantasiyalarında işləmiş aqronom olub. Sonra kabus (inqilab - red.) baş verib - atası güllələnib, babası və nənəsi tif xəstəliyindən ölüb, o və anası möcüzəvi şəkildə xilas olublar.
Daha sonra mühacir həyatı sınaqları: o, dənizçi, fotoqraf, krupye və dövlət qulluqçusu işləyib. İndi o, daşınmaz əmlak biznesi ilə məşğuldur. O, villa almaq istəyən tayvanlı bir iş adamını müşayiət edir.
Dedi ki, məndən bir xahişi var: ona viza almağa kömək edə bilərəmmi? O, öz vətəninə, Bakıya səfər etmək arzusundadır, lakin Romadakı konsulluğumuz bundan imtina edir. Düşünür ki, buna səbəb bir müddət Mussolininin dəftərxanasında xidmət etməsi ola bilər.
- Kim kimi?
- Qafqaz üzrə məsləhətçi kimi.
Və Van Çen Lun izah etdi ki, kanserdə onun vəzifələrinə Azərbaycan qəzetlərini oxumaq və İtaliyanın müharibədə iştirakı ilə bağlı hər şeyi tərcümə etmək daxildir. Lakin bütün müharibə boyu heç kim italyanlar haqqında heç nə yazmadığından, onun etdiyi yeganə şey Orta Asiya üzrə məsləhətçi ilə nərd oynamaq olub. O, bunun ölkəmizə elə də böyük ziyan vurduğunu düşünmür.
- Dəftərxanada nə işləmisiz?
- Qafqaz üzrə müşavir.
Van Çen Lun dedi ki, dəftərxanadakı vəzifəsi Azər baycan qəzetlərini oxumaq və hər şeyi tərcümə etmək olub. Sırf İtaliyanın müharibədə iştirakı ilə bağlı. Lakin bütün müharibə boyu həmin qəzetlərdə italiyalılara dair heç nə yazılmadığından onun bütün işi-güccü Orta Asiya üzrə müşavirlə nərd oynamaq olub. Fikirləşir ki, çətin ki bu işdən vətənimizə böyük ziyan dəyib.
Dedim ki, faktın özü onlar üçün vacibdir və heç bir şəkildə kömək edə biləcəyimi düşünmürəm. Van Çhen Lun kədərlə gülümsədi, "ümid gəncləri qidalandırır, qocalara sevinc bəxş edir" dedi, siqarını külqabında söndürdü, pulu verdi, sağollaşdı və tez getdi.
Səhəri gün açarımı təhvil verəndə qapıçı mənə bir zərf uzatdı. İçində bir qeyd var idi. Sinyora Roza və Benito Mussolininin dostu yazırdı ki, o, məndən böyük bir lütfü var - həmişə yanında talisman kimi apardığı sikkə. Xahiş etdi ki, əgər yolum Bakıda düşsə, pulu Xəzərə atım. O, qeyd etmişdi ki, belə bir xurafat var: müəyyən bir yerə qayıtmaq istəyirsənsə, ora, su hövzəsinə bir sikkə atmalısan. “Hörmətlə, sizin çinli gürcünuz Van Çen Lun”.
Məktubda heç bir sikkə yox idi. Qəbul işçisinə dedim ki, zərfdə bir sikkə olmalı idi və ondan sikkə yuvasını yoxlamasını xahiş etdim ki, yerə düşüb, ya yox. O, heç vaxt heç nəyin düşməyəcəyini və çinlinin tamamilə sərxoş olduğu üçün sikkəni zərfə qoymağı unutduğunu söylədi. Lakin o, bir sikkə sonradan tapıldı. Portye tapdı. Bu, 1901-ci ildə, çar dövründə zərb edilmiş ləkəli mis qəpik idi.
Mən Bakıda olmuşam və pulu Xəzər dənizinə atmışam. Bunun Van Çen Luna kömək edib-etmədiyini bilmirəm".
Telegram kanalımız
