Tədqiqatçılar insan hüceyrələrində yeni orqanoid aşkar ediblər. Orqanlar kimi orqanoidlər də hüceyrə daxilində müəyyən funksiyaları yerinə yetirmək üçün ixtisaslaşmış strukturlara aiddir. Məsələn, mitoxondriyalar enerji istehsalından məsul olduğu halda, endoplazmatik retikulum zülalların daşınması kimi vəzifələri yerinə yetirir.
Hafta.az-ın “Live Sciencea istinadən yazdığına görə, Virciniya Universiteti və ABŞ Milli Sağlamlıq İnstitutunun alimləri hüceyrələrin formasını saxlayan filamentləri tədqiq edərkən çıxardıqları üçölçülü təsvirlərdə daima görünən qeyri-adi quruluşa diqqət yetiriblər.
Nəticələri ekspert rəyi olan “Nature Communications” jurnalında dərc edilən araşdırma, hüceyrədə müəyyən bir funksiyanı yerinə yetirdiyi düşünülən bu quruluşun daha əvvəl kimliyi bilinməyən bir orqanoid olduğunu təyin edib.
Alimlər hesab edirlər ki, onların hemifusom adlandırdıqları struktur insan hüceyrələrində zülalların ayrılması, təkrar emal edilməsi və xaric edilməsində rol oynayır.
Komanda, istifadə edilən görüntüləmə texnikası və ya orqanoidin kiçik ölçüsü səbəbindən bu günə qədər diqqətdən kənarda qalmış ola biləcəyini düşünür. Təxminən 100 nanometr diametrdə olan hemifusom kiçik bir mitoxondriyanın yarısı qədər də deyil.
Krio-elektron tomoqrafiya (kryo-ET) adlı texnikadan istifadə edən komanda hüceyrələrin aydın təsvirlərini yarada bilib. Hüceyrələrin dondurulmasını ehtiva edən bu üsul bioloji strukturların zədələnmədən baxılmasını təmin edir.
Alimlər əvvəllər müşahidə etmədikləri vezikül quruluşunu tədqiq edirdilər. Balon kimi quruluşlar olan veziküllər hüceyrələr içərisində və hüceyrələr arasında zülal və hormon kimi maddələri nəql edir.
Tədqiqatda, iki qatlı yağ baryeri ilə ayrılan iki vezikülün birləşdiyi müşahidə edilib.
Məqalənin müəlliflərindən biri Seham Ebrahim deyir: “Bu, hətta biofizika baxımından da bir mərhələdir. Çünki biofiziki olaraq bu hemifuziya vəziyyətində veziküllərin mövcud ola biləcəyi həmişə proqnozlaşdırılsa da, bu canlı hüceyrədə ilk dəfə görülüb”.
Tədqiqatçılar orqanellə hemifusom adını verdilər, çünki hemifusion iki iki qatın qismən birləşməsi deməkdir. İbrahim deyir ki, yeni kəşf edilmiş orqanoid veziküllərin “yükü bağladığı və ötürdüyü” “yükləmə iskelesi” rolunu oynayır.
Nəqliyyat prosesində əvvəllər naməlum olan bu addım müxtəlif genetik xəstəliklər haqqında kritik məlumat vermək potensialına malikdir. Ancaq hemifusomun hüceyrədəki rolunu dəqiq müəyyən etmək üçün daha çox araşdırma lazımdır. Alimlər ümid edirlər ki, bu, genetik xəstəliklər üçün yeni müalicə üsullarına gətirib çıxara bilər.
