Hüquq müdafiəçisi David Seliverstov Şuşa Qlobal Media Forumundakı tarixi dialoqu şərh edib:
- Cənab Seliverstov, Xankəndində keçirilən Qlobal Media Forumunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ukraynalı jurnalist Dmitri Qordonun sualını cavablandırdı. Bu epizodu necə qiymətləndirirsiniz?
- Bu, tarixi bir an idi. Dmitri Qordon sual verdi: "Azadlıq müharibəsində qalib gəlmiş Ali Baş Komandan kimi Ukrayna xalqına nə məsləhət görə bilərsiniz?" İlham Əliyevin cavabı isə bir məsləhət yox, bir gerçəklik idi: "Təslim olmayın. Ölkənizin ərazi bütövlüyünü qoruyun." Bu sözlər siyasi mövqe deyildi - bu, qələbənin şəhadətnaməsi idi.
- Ola bilsin ki, hamı bu dialoqun dərinliyini başa düşməsin. Bunu necə izah edərdiniz?
- Təəssüf ki, bəziləri bu sualın və cavabın fəlsəfi, hüquqi və emosional qatlarını tam qavramır. Bu, sadəcə tövsiyə deyildi. Bu, haqqın tərəzisində çəkilmiş bir nida idi. Qordon, Ukrayna xalqının səsi olaraq, işğal ağrısını yaşamış, amma qalib gəlmiş bir xalqın - Azərbaycanın - təcrübəsinə üz tutdu. Əliyevin cavabı isə tarixin və vicdanın adından səslənən bir çağırış idi.
Əlavə etməliyəm ki, əgər bu sualı Qordon yox, başqa bir ölkənin jurnalisti, məsələn, ərazi bütövlüyünə təcavüzə məruz qalmış başqa bir xalqın təmsilçisi versəydi belə, Prezident Əliyevin cavabı dəyişməz qalardı. Çünki bu cavab konkret şəxsə deyil, konkret bir tarixə, bir millətin keçdiyi iztirablara əsaslanırdı. İlham Əliyev bir milyon məcburi köçkünün gözlərinə baxan, Xocalı soyqırımı sağ qalanlarının səsini eşidən və illərlə azadlıq həsrəti ilə yaşayan bir xalqın lideri kimi danışırdı. Onun cavabı təcrübənin, sınağın və milli ağrının süzgəcindən keçərək səslənmişdi.
- Sizcə, Əliyevin cavabının niyə universal əhəmiyyəti var?
- Çünki bu cavab şüarlarla deyil, ədalətlə doludur. Azərbaycan 30 il ədaləti gözlədi və bu illər boyu Prezident Əliyev xalqını yalnız müharibəyə deyil, həqiqətə aparacaq mübarizəyə hazırladı. Onun rəhbərliyi sadəcə siyasi proses deyildi - bu, xalqın ruhuna çevrilmiş bir vicdan hərəkəti idi. Onun sözlərində hüquq var, tarix var, ləyaqət var.
Eyni zamanda, Prezident Əliyevin bu cavabı BMT Nizamnaməsinin 2-ci maddəsinin 4-cü bəndindəki "bütün dövlətlərin ərazi bütövlüyünə hörmət" prinsipini bir daha vurğuladı. Həmçinin Azərbaycan Respublikası Qoşulmama Hərəkatının fəal üzvü kimi, burada nümayiş etdirdi ki, dövlətin suverenliyi heç bir halda güc yolu ilə pozula bilməz. Onun çağırışı - təslim olmamaq - bu prinsipin əxlaqi, hüquqi və mənəvi təcəssümüdür.
- Bu sözlərin arxasında hansı obrazlar dayanır?
- Təsəvvür edin, 30 ildir oğlunun yolunu gözləyən bir ana. Hər gün doğma Şuşaya baxan, amma gedə bilməyən bir əsgər. Və nəhayət, arxasında millətin, qarşısında taleyin dayandığı bir prezident. Əliyevin sözləri təkcə liderin yox, bütöv bir xalqın - şəhidlərin, qaçqınların, anaların, qəhrəmanların - qırılmaz yaddaşıdır.
- Hüquq müdafiəçisi kimi bu sözləri beynəlxalq hüquq kontekstində necə şərh edirsiniz?
- Bu, beynəlxalq hüququn canlı nümunəsidir. Bu cavab göstərir ki, ərazi bütövlüyünü müdafiə etmək təcavüz deyil, hüququn bərpasıdır. Azərbaycan işğala qarşı təkcə güclə yox, hüquqla, beynəlxalq prinsiplərlə, insan ləyaqəti ilə mübarizə apardı. Əliyevin bu sözləri güzgü kimidir - istənilən xalq orada öz haqq savaşı ilə üz-üzə qalır.
BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü il qətnamələri (822, 853, 874, 884) də bu mövqeyi dəstəkləmişdi. Amma həmin ədalətin gerçəkləşməsi yalnız xalqın birliyi və Prezident Əliyevin iradəsi ilə mümkün oldu. Bu cavab beynəlxalq hüququn norma olaraq yox, həyatın içində yaşayan bir reallıq kimi işləyə biləcəyinin sübutudu
- Sizcə, bu cavab Ukrayna xalqına hansı mesajı verir?
- Bu, diplomatik cümlə deyil. Bu, xalqdan xalqa səslənən qardaş sözüdür. Prezident Əliyev "mübarizə edin" yox, "təslim olmayın" deyir. Bu incə fərqdə böyük mənalar var. Çünki bəzən qalibiyyət yalnız hər şeyin itirildiyi yerdə başlayır. Və əgər yolda həqiqət varsa - o yolun sonu mütləq qələbə olacaq.
(mediazona.az)
