Müasir dövrdə gigiyena önəmli olmaqla bərabər, uşaqların təbiətlə əlaqəsi də unudulmamalıdır. Uşaqlar təbiətə toxunmaq, torpaq və mikroblarla tanış olmaq imkanlarını itirə bilər. Mütəxəssislər bildirir ki, “Bir az çirklənmək immunitet sistemini gücləndirir” və bizə bu mövzuda tarazlıq tapmağı xatırladırlar.
Bugünkü steril mühitdə böyüyən uşaqlar torpaqla deyil, dezinfeksiya olunmuş oyun meydançalarında vaxt keçirirlər. Əllər tez-tez təmizlənir, ətraf antibakterial vasitələrlə qorunur. İnsanlarda isə belə sual yaranır: “Bu qədər təmizlik uşaqların təbii mikrobiom müxtəlifliyinə zərər verirmi?”.
Bağırsaqlarımızda yaşayan trilyonlarla faydalı bakteriya bədənimizin müdafiəsini təmin edir, həzmi asanlaşdırır və əhvalımıza da təsir göstərir. Bu səbəbdən mütəxəssislər təmizliyin vacibliyini qəbul etsələr də, çirklənmənin immun sisteminin inkişafında əhəmiyyətli rol oynadığını vurğulayırlar.
AzEdu.az türk mediasına istinadən xəbər verir ki, Şişli Hamidiye Etfal SUAM Sağlamlıq Elmləri Universitetindən Prof. Dr. Ayşe Merve Ustanın sözlərinə görə, bağırsaqlarımızda məskunlaşan faydalı bakteriyalar uşaq sağlamlığının görünməz qəhrəmanlarıdır:
“Həzmdən tutmuş immunitet sisteminə və hətta bəzi vitaminlərin (məsələn, K vitamini) istehsalına qədər mühüm vəzifələri yerinə yetirirlər. Prof.Dr.Ayşe Merve Usta, "Bağırsağımızda trilyonlarla bakteriya, göbələk və s. var. Bu mikroorqanizmlərin əksəriyyəti faydalıdır və bağırsaq mikrobiotası adlanır. Uşaqlıq dövründə sağlam bağırsaq mikrobiotasına sahib olmaq immunitet sisteminin böyüməsi, inkişafı və inkişafı üçün çox əhəmiyyətlidir" deyərək bu mikroskopik canlıların dəyərinə diqqət çəkir.Məlumdur ki, uşaqların bağırsaqları sağlam olduqda həm fiziki, həm də əqli cəhətdən əlverişli vəziyyətdə olurlar".
Bağırsaqlardakı faydalı bakteriyaların allergik və xroniki xəstəliklərə qarşı müdafiə inkişaf etdirdiyini və hətta psixi sağlamlığa müsbət təsir etdiyini bildirən Prof.Dr.Usta, “Bir sözlə, mikrobların bağırsaqlarımızda yayılması yaxşı və faydalı olarsa, daha sağlam olarıq” deyə əlavə edib:
“Təbii ki, gigiyena vacibdir. Bununla belə, uşaqların minimum səviyyədə mikroblarla təmasda olmasına imkan verməmək də faydalı bakteriyaların məhvinə səbəb ola bilər. Prof. Dr. Usta deyir ki, "gigiyena vəsvəsəsi və həddindən artıq steril həyat tərzi uşaqların bağırsaq mikrob mühitinə mənfi təsir göstərə bilər. Mikrob müxtəlifliyi orqanizmin müxtəlif mikroblarla necə mübarizə aparacağını və onlarla necə mübarizə aparacağını öyrənmək üçün vacibdir".
Steril mühitdə böyüyən uşaqlarla təbiətdə vaxt keçirən uşaqlar arasındakı fərq mütəxəssislərin diqqətini cəlb edir. Təbiətdə böyüyən uşaqlar heyvanlarla təmasda olur, torpaqda oynayır və daha çox ətraf mikroblarla qarşılaşırlar. Bu isə bağırsaq mikrob mühitinin daha müxtəlif və zəngin olmasına səbəb olur ki, bu da immunitet sisteminin daha güclü inkişafını təmin edir. Məqsəd şüursuzca çirkli mühitlərdə risk etməmək, lakin gigiyena ilə təbiətlə təmas arasında düzgün tarazlığı qorumaqdır.
Gigiyena fərziyyəsinə görə, uşaqlıqda mikroblara az məruz qalmaq allergiya, astma və otoimmün xəstəliklərin yaranma riskini artırır. Uşaqların təmiz olması vacib olsa da, lazım gəldikdə onların torpaq və ev heyvanları ilə təmasına imkan vermək də sağlamlığa faydalıdır.
Çirklənmək uşağın immun sisteminin güclənməsində və mənəvi inkişafında təəccüblü dərəcədə əhəmiyyətli rol oynaya bilər. Beləliklə, gigiyena tarazlığını qorumaqla yanaşı, uşaqların təbiətlə əlaqəsini itirməməsi gələcəyin sağlam nəsillərinin yetişdirilməsi üçün əsas amillərdəndir.
