Koreya Elmi-Texnologiya İnstitutu (KIST) tədqiqatçıları, doktor Dae-Yoon Kimin rəhbərliyi ilə elektrik mühərrikləri sahəsində çığır açan nailiyyət əldə edərək, ənənəvi mis kimi metallar istifadə olunmadan tamamilə karbon nanoborulardan hazırlanmış mühərrik sarğısı yaradıblar.
Valyuta.az xəbər verir ki, tədqiqat "Advanced Composites and Hybrid Materials" (ACHM) jurnalında dərc olunub.
Mühərrikin çəkisinin azaldılması müasir nəqliyyat sistemlərinin inkişafında əsas vəzifələrdən biridir, çünki bu, birbaşa enerji sərfiyyatını azaldır və məsafə qət etmə imkanını artırır. İndiyə qədər əsas problem, yüksək sıxlığa, yüksək qiymətə və məhdud resurslara malik olan misdən hazırlanan mühərrik sarğıları idi.
Karbon nanoborular, altıbucaqlı örgüdə yerləşən karbon atomlarından ibarət birölçülü boruşəkilli strukturlardır. Onlar metallardan əhəmiyyətli dərəcədə yüngüldür və eyni zamanda yüksək elektrik keçiriciliyinə, möhkəmliyə və istilikkeçiriciliyə malikdir. Lakin nanoboruların sənayedə istifadəsi uzun müddət onların sintezində istifadə olunan katalizatorlar - qalıq metal hissəcikləri səbəbindən məhdudlaşdırılırdı. Bu hissəciklər nanoboruların elektrik xüsusiyyətlərini pisləşdirir, bu da mühərriklərin səmərəliliyini aşağı salırdı.
Tədqiqatçılar komandası, maye ilə bərk cisim arasındakı aralıq hal olan maye-kristal öz-özünə təşkili prinsiplərindən istifadə edərək nanoboruların təmizlənməsi üçün unikal texnologiya hazırlayıb. Bu üsul, nanostruktura zərər vermədən metal qarışıqlarını səmərəli şəkildə aradan qaldırmağa imkan verir, bu da materialın keçiriciliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Təcrübə yolu ilə təmizlənmiş nanoborulardan hazırlanmış mühərrikin verilən gərginlikdən asılı olaraq sabit şəkildə dövrlərini dəyişdiyi və metallar istifadə olunmadan tam işləməsini nümayiş etdirdiyi təsdiqlənib.
Doktor Kim şərh verərək deyib: "Karbon nanoborulardan hazırlanmış sarğıların elektrik xüsusiyyətlərini maksimum dərəcədə ortaya çıxara və ənənəvi metal komponentlər olmadan mühərriki işə sala bildik, bu prinsipial bir çığır açan addımdır".
Müəlliflərin fikrincə, bu kəşf növbəti nəsil ekoloji təmiz nəqliyyat və texnologiyalar üçün əsas təşkil edəcək yüngül, davamlı və yüksək səmərəli elektrik mühərriklərinin yaradılmasına doğru mühüm addım olacaq.
Paşa Məmmədli
