Ətraf mühitə həssaslığa genetik amillər təsir göstərir
Psixi sağlamlığımıza həm genlər, həm də yaşayış şəraiti təsir edir, amma... göründüyü kimi, yaşayış şəraitinə reaksiya da genetikadan asılıdır.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, London Kral Kollecinin alimləri bəzi insanların ətraf mühitə az və ya çox həssas olmasına səbəb olan genetik faktorları müəyyən ediblər. “Nature Human Behaviour” jurnalında dərc edilən tədqiqat insanların ətraf mühit faktorlarına fərqli həssaslığının DEHB simptomları, autistik xüsusiyyətlər, narahatlıq və depressiya əlamətləri, psixotik təcrübələr və nevrotiklik səviyyəsinə necə təsir edə biləcəyini araşdırıb.
Müəlliflər 11 tədqiqatdan 21 792 eyni əkizdən (10 896 cüt) əldə edilən məlumatların meta-analizini aparıblar. Bu, eyni əkizlər üzərində bu günə qədər aparılan ən böyük araşdırmadır.
Ətraf mühitə həssaslıqdakı fərqlərlə əlaqəli bir neçə genetik faktor müəyyən edilmişdir. Bu, bir insanın imtahandan sakit keçdiyi yerdə, digərinin psixoloji travma almasını izah edə bilər.
İnsan xüsusiyyətləri, o cümlədən insanların depressiya, narahatlıq, DEHB və autizm kimi şərtləri nə dərəcədə yaxşı yaşadıqları genlər və həyat təcrübələri ilə formalaşır.
Monozigotik əkizlər genetik cəhətdən demək olar ki, 100% eynidir, yəni xüsusiyyətlərindəki hər hansı bir fərq, çox güman ki, onların yaşayış şəraiti ilə əlaqədardır. Bu məlumatdan istifadə edərək, genom ətraf mühitə həssaslıqdakı dəyişikliklərə təsir edən genləri müəyyən etmək üçün skan edilə bilər.
Alimlər müəyyən ediblər ki, böyümə faktorları üçün genlər (immun cavabında və mərkəzi sinir sisteminin inkişafında mühüm rol oynayan molekullar) autizm əlamətləri ilə əlaqələndirilir. Stress reaksiyası ilə əlaqəli genlər depressiya əlamətləri ilə əlaqələndirildi.
