Bakı, 13 iyun, AZƏRTAC
“JAMA Network Open” jurnalında dərc olunmuş yeni bir araşdırmaya əsasən, nəqliyyat vasitəsi kimi velosipeddən istifadə yaşlı insanlarda demans riskinin azalması və daha böyük hipokampal həcmin qorunması ilə əlaqələndirilir.
AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, Avstraliyadan olan həmkarlarla əməkdaşlıq edən geriatrlar, nevroloqlar, diyetoloqlar və ictimai səhiyyə mütəxəssislərindən ibarət beynəlxalq tədqiqat qrupu velosiped sürmənin potensial nevroprotektiv təsirlərini qiymətləndirib. Araşdırma Böyük Britaniya Biobankının uzunmüddətli məlumat bazası əsasında aparılıb. Tədqiqatçılar ilkin mərhələdə orta yaşı 56,5 olan, demans əlamətləri göstərməyən və ümumən sağlam hesab edilən 479 min 723 nəfərin 13 il ərzində toplanmış tibbi göstəricilərini təhlil ediblər. Məqsəd müxtəlif nəqliyyat vasitələrindən istifadənin demans riskinə mümkün təsirlərini müəyyənləşdirmək olub. Əldə edilən nəticələr göstərib ki, nəqliyyat vasitəsi kimi velosiped sürməyi seçən fərdlərdə demansın yaranma ehtimalı digər nəqliyyat növlərindən – piyada gəzmək, şəxsi avtomobil və ya ictimai nəqliyyatdan istifadə ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Bununla yanaşı, həmin şəxslərdə beyin yaddaş mərkəzi kimi tanınan hipokampusun həcmi də daha böyük qalıb. Bu fərq Alseymer xəstəliyi, erkən başlanğıclı və gec başlanğıclı demans daxil olmaqla, demansın bütün əsas növləri üzrə müşahidə edilib.
Tədqiqat, həmçinin göstərib ki, velosiped sürmək həm fiziki məşq, həm də məkan naviqasiyası fəaliyyətlərini özündə birləşdirdiyi üçün neyrodegenerativ proseslərin ləngidilməsində xüsusilə təsirli ola bilər. Əvvəlki tədqiqatlar da bu iki fəaliyyət növünün ayrı-ayrılıqda demansın inkişafına qarşı qoruyucu təsirə malik olduğunu göstərmişdi.
Əlavə olaraq, genetika ilə davranış faktorları arasındakı qarşılıqlı əlaqəni araşdıran tədqiqatçılar APOE ε4 gen variantına malik olmayan fərdlərin velosiped sürməkdən daha çox fayda əldə etdiklərini müşahidə ediblər. Bu gen variantı ilə əlaqəli olanlar da müəyyən fayda əldə etsələr də təsir daha zəif olub.
Bu nəticələr yaşlı əhali arasında velosiped sürmənin yalnız fiziki sağlamlıq üçün deyil, eyni zamanda, beyin sağlamlığının qorunması baxımından da təşviq edilməli olduğunu göstərir. Araşdırma şəhər planlamasında və ictimai səhiyyə strategiyalarında bu növ hərəkətlilik imkanlarına daha çox diqqət yetirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayır.
