Bakı, 13 iyun, AZƏRTAC
İyunun 12-də Fransanın Nitsa şəhərində 40-dan çox ölkənin nazirləri planetin ən sürətlə böyüyən ekoloji təhlükələrindən biri olan plastik çirklənmə ilə mübarizə məsələlərini müzakirə ediblər.
AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, BMT-nin üçüncü Okean konfransı çərçivəsində aparılan müzakirələrdə ilk dəfə olaraq plastiklərdən istifadəni tənzimləyə biləcək qlobal müqavilənin ilkin variantı üzrə razılaşma əldə olunub. Qeyd edilib ki, bu vacib sənədin üzv ölkələr tərəfindən cari ilin avqustunda imzalanması gözlənilir.
BMT-nin Ətraf Mühit Proqramının (UNEP) rəhbəri İnqer Andersenin ev sahibliyi etdiyi qeyri-rəsmi toplantı əhəmiyyətli diplomatik anı qeyd edib - ikiillik müzakirələrdən sonra nəhayət ki, siyasi impuls elmi həyəcan təbili ilə uzlaşıb.
Avqustun 5-dən 14-dək Cenevrədə planlaşdırılan danışıqların iştirakçıları istehsal, istehlak və tullantılar arasında plastik çirklənmə ilə mübarizəyə yönəlmiş ilk qanuni qüvvəyə malik müqaviləni təqdim etmək üçün indi təzyiq altındadır.
BMT-nin məlumatına görə, plastik tullantılar Yer kürəsinin demək olar ki, hər bir ekosisteminə və mikroplastiklər şəklində insan bədəninə sızır. Təcili tədbirlər görülməsə, hər il okeana daxil olan plastikin miqdarı 2040-cı ilə qədər 37 milyon metrik tona çata bilər.
Plastiklərin iqtisadi zərəri də böyükdür. 2016-2040-cı illər arasında plastiklə bağlı zərərin proqnozlaşdırılan dəyəri 281 trilyon dollara çata bilər. Ekspertlər hesab edirlər ki, bu, iqtisadiyyata çox baha başa gəlir, turizm sektoru, balıq ehtiyatlarının tükənməsi və başqa ciddi ekoloji problemlərə səbəb olur.
Müqavilə layihəsi hələ müzakirə mərhələsində olsa da, o, plastiklərin yuxarı istehsaldan tutmuş aşağı axın tullantılarına qədər aradan qaldırılmasının bütün dövrlərini əhatə edir. BMT-nin mandatına uyğun olaraq, bu sənəd həm məcburi, həm də könüllü müddəaları əks etdirir.
Hazırkı layihədə tipik çoxtərəfli müqavilənin institusional arxitekturası da var: ratifikasiya prosesi, idarəetmə qaydaları və təklif olunan icra orqanları. Proses plana uyğun getsə, yekun mətn bu ilin sonunda və ya 2026-cı ilin əvvəlində diplomatik konfransa təqdim olunacaq, burada hökumətlər onu rəsmi olaraq qəbul edib ratifikasiya prosesinə başlaya bilər.
