"Bu kəşf yalnız bağırsaq mikrobiomunun gücünü deyil, həm də gələcəyin müalicə metodlarında təbiətin özünün rolunu bir daha nümayiş etdirir..."
Kembric Universitetinin alimləri insan və heyvan bağırsaqlarında yaşayan müəyyən mikroorqanizmlərin təhlükəli PFAS (sintetik flüorüzvü birləşmələr) adlanan "əbədi kimyəvi maddələr"i udaraq bədəndən xaric edə bildiyini müəyyən edib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "holod.media" nəşri yazıb.
Bu maddələrin təhlükəsi təkcə onların zəhərliliyində deyil, həm də yüz illərlə mühitdə qalıb parçalanmamasındadır.
PFAS nədir və niyə təhlükəlidir?
PFAS maddələri yapışmayan qazanlar, qablaşdırma materialları, elektronika və yanğınsöndürmə vasitələrinin istehsalında geniş istifadə olunur. Onlar həm suya, həm də yağa davamlılıq xüsusiyyətlərinə malikdir və parçalanması çox çətin olduğu üçün "əbədi" adlandırılır. Bu maddələrin yüksək xolesterin, xərçəng, immun və reproduktiv sistem pozğunluqları, böyrək və qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri ilə əlaqəli olduğu sübut olunub.
Tədqiqatın gedişi və təsadüfi kəşf
Alimlərin əsas məqsədi bağırsaq mikroblarının qida vasitəsilə orqanizmə daxil olan müxtəlif zərərli qarışıqlara təsirini öyrənmək idi. Lakin tədqiqat zamanı məlum oldu ki, "Bacteroides uniformis" adlı anaerob bakteriyalar PFAS maddələrini mənimsəyərək onların 75 faizə qədərini siçanların bağırsağından xaric edə bilir.
Alimlər bu xüsusiyyəti təsadüfən müşahidə edib - onlar qida məhsullarında rast gəlinən 42 müxtəlif zərərli birləşmənin təsirini araşdırarkən bakteriyaların bu kimyəvi maddələri necə udduğunu və bədəndən necə çıxardığını izləyib.
Bakteriyaların "nasos mexanizmi"
Araşdırmanın müəlliflərindən biri, Kembric doktorantı Anna Lindellin sözlərinə görə, bu mikroorqanizmlər PFAS maddələrini hüceyrə daxilinə alaraq xüsusi "nasos" vasitəsilə toksinləri xaricə itələyir. Bu mexanizm bəzi bakteriyaların dərman və antibiotik kimi digər çirkləndirici maddələri orqanizmdən çıxarmasına bənzəyir.
Yeni ümid: probiotik əlavələr
Hazırda PFAS maddələrinin orqanizmdən çıxarılmasının yeganə effektiv üsulu qanvermə prosedurları və xolesterini azaldan preparatlardır. Lakin bu kəşf vəziyyəti dəyişə bilər. Alimlər belə bakteriyaları artıran xüsusi probiotik əlavələr hazırlamağı planlaşdırır. Bu, gələcəkdə PFAS-a məruz qalmış insanlarda sağlamlıq risklərini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa kömək edə bilər.
Təsadüfi şəkildə əldə edilən bu elmi tapıntı uzun müddət insan sağlamlığı üçün təhlükə törədən və orqanizmdən çıxarılması çətin olan PFAS maddələrinə qarşı yeni və ümidverici silah ola bilər. Bu kəşf yalnız bağırsaq mikrobiomunun gücünü deyil, həm də gələcəyin müalicə metodlarında təbiətin özünün rolunu bir daha nümayiş etdirir.
