Maliyyə Analitikası və Kârlılıq Analizi
Maliyyə analitikası, bir şirkətin maliyyə sağlamlığını və kârlılığını ölçmək üçün mühüm addımlardan biridir. Şirkətin maliyyə durumunu və fəaliyyət nəticələrini daha dərindən anlamaq üçün gəlir və xərclərin düzgün kateqoriyalaşdırılması vacibdir. Gəlirlərin kateqoriyalaşdırılması, əməliyyat gəliri və marjinal gəlir kimi əsas göstəricilərin hesablanmasına əsaslanır.
Gəlirlər və xərclər bir neçə əsas kateqoriyaya bölünə bilər. Gəlirlər əsasən başlıca məhsul və xidmət satışlarından əldə edilir, lakin eyni zamanda xidmət ödənişləri, lisenziya haqları və digər fəaliyyətlərdən gələn gəlirlər də daxil ola bilər. Xərclər isə ümumilikdə istehsal, əməliyyat və idarəetmə məsrəflərini əhatə edir.
Marjinal gəlir (gross margin), şirkətin ümumi gəlirindən, satılan malların və ya xidmətlərin maya dəyəri (Cost of Goods Sold - COGS) çıxıldıqdan sonra qalan hissədir. Bu göstərici, məhsul və ya xidmət satışlarının nə dərəcədə xərcləri ödəyib əlavə dəyər yaratdığını ölçməyə kömək edir. Yüksək marjinal gəlir, şirkətin məhsullarından yaxşı mənfəət əldə etdiyini göstərə bilər.
Əməliyyat gəliri (operating income), əsas iş fəaliyyəti ilə əlaqədar gəlir və xərclərin nəzərə alındığı göstəricidir. Marjinal gəlirdən satış, idarəetmə və digər əməliyyat xərcləri çıxdıqdan sonra əldə edilən rəqəmdir. Əməliyyat gəliri, əsas fəaliyyətin sağlamlığını və səmərəliliyini göstərən vacib bir ölçüdür.
Bu göstəricilər üzərində təhlil aparmaq, şirkətin maliyyə sağlamlığını qiymətləndirmək üçün vacibdir. Marjinal gəlirin və əməliyyat gəlirinin yüksək olması, şirkətin gəlirlərini effektiv şəkildə idarə etdiyini və xərcləri nəzarət altında saxladığını göstərir. Beləliklə, analitiklər və idarəçilər bu məlumatları istifadə edərək strateji qərarlar qəbul edə və şirkətin gələcək maliyyə planlamasını təşkil edə bilərlər.