Azərbaycanın Qarabağ, Şərqi Zəngəzur və Naxçıvan bölgələrinin dabaq xəstəliyindən azad status alması istiqamətində atdığı yeni addım ölkənin baytarlıq təhlükəsizliyi, kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı və beynəlxalq ticarət əlaqələri baxımından əhəmiyyətli bir mərhələnin başlanğıcı hesab edilə bilər. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatına təqdim etdiyi və artıq icraya yönəldilmiş Ölkə Nəzarət Proqramı sözügedən bölgələrdə epizootoloji nəzarət sistemlərinin gücləndirilməsini, heyvanların qeydiyyat və identifikasiyasının başa çatdırılmasını, daşınmaların rəqəmsal izlənməsini və genişmiqyaslı vaksinasiya tədbirlərini nəzərdə tutur. Bu yanaşma bütövlükdə heyvan mənşəli məhsulların ixracı və tranzit imkanlarını artırmaqla yanaşı, Azərbaycanı regional və qlobal ərzaq və baytarlıq təhlükəsizliyi sistemində daha sabit və etibarlı oyunçuya çevirəcək.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının iqtisadi reinteqrasiyası fonunda bu bölgələrin epizootik baxımdan təmiz elan olunması təkcə kənd təsərrüfatı istehsalında dayanıqlılığın artırılması ilə kifayətlənmir, həm də bu regionlara investisiya marağını artıran struktur dəyişikliklərə zəmin yaradır. Bu kontekstdə dabaq xəstəliyindən azad zonaların yaradılması həm təsərrüfat risklərini azaldacaq, həm də istehsalçıların beynəlxalq sertifikatlı bazarlara çıxışını asanlaşdıracaq. Dabaq kimi yüksək yoluxucu xəstəliklərin nəzarətdə saxlanması yalnız ölkədaxili təsərrüfatların qorunması deyil, həm də qonşu ölkələrlə sərhəd zonalarda gigiyenik və sanitariya təhlükəsizliyinin regional koordinasiyası baxımından da strateji əhəmiyyət daşıyır.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu təşəbbüsə daxil edilməsi də diqqətçəkən məqamdır. Coğrafi blokada şəraitində fəaliyyət göstərən Naxçıvanda heyvandarlığın inkişafı və ixrac yönümlü istehsalın təşviqi üçün sağlamlıq statusunun beynəlxalq səviyyədə təsdiqlənməsi məhsulların ixracına qoyulan sanitar məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması baxımından əhəmiyyətlidir. Eyni zamanda, bu statusun Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı tərəfindən tanınması beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın baytarlıq nəzarəti sistemlərinə olan etimadı gücləndirəcək, qlobal ərzaq zəncirində rolunu genişləndirəcək.
Məlumdur ki, Azərbaycan artıq 2024-cü ildə xırdabuynuzlu heyvanların taunu və yüksək patogen quş qripi kimi digər ciddi xəstəliklərdən azad ölkə kimi tanınıb. Bu fonda dabaq xəstəliyi ilə bağlı yeni təşəbbüs bütöv bir baytarlıq sağlamlıq strategiyasının davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Ölkənin bu sahədə atdığı ardıcıl və elmi əsaslara söykənən addımlar, həm yerli istehsalçının beynəlxalq bazarlarda rəqabət qabiliyyətini artırır, həm də qida təhlükəsizliyinin uzunmüddətli təminatına mühüm töhfə verir.
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin AQTİS kimi rəqəmsal nəzarət alətindən istifadə etməsi, sahədə şəffaflığın və izlənəbilənliyin artırılmasına xidmət edir. Belə texnoloji əsaslı yanaşmalar Avropa və beynəlxalq ticarət sistemlərinə inteqrasiya üçün zəruri texniki uyğunluğu təmin edir. Azərbaycanın müasir informasiya texnologiyaları ilə gücləndirilmiş nəzarət sistemləri tətbiq etməsi təkcə milli səviyyədə deyil, regional ərzaq təhlükəsizliyi gündəmində də mühüm rol oynayır.
Bütün bu faktlar göstərir ki, Qarabağ, Şərqi Zəngəzur və Naxçıvan bölgələrinin dabaq xəstəliyindən azad status alması Azərbaycan üçün yalnız bir baytarlıq uğuru deyil, eyni zamanda strateji iqtisadi alətdir. Bu təşəbbüs ölkənin ixrac potensialının gücləndirilməsi, kənd təsərrüfatı sektorunun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və regionun sanitar-epidemioloji təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm rol oynayacaq.
Nuray,
Aznews.az
