Qısqanclıq insan təbiətinin bir parçası olsa da, nəzarətsiz olduqda münasibətlərə ciddi zərər verə bilər.
E-saglam.az xəbər verir ki, mütəxəssislər bildirirlər ki, zəhərli qısqanclıq aşağı özgüvən və tərk edilmə qorxusu ilə əlaqədar ola bilər. Bu duyğunun 9 əsas zəhərli əlaməti mövcuddur.
Zəhərli qısqanclığın əsas əlamətləri:
- Daim tərəfdaşı yoxlamaq
- Həddindən artıq sahiblik və yönləndirici münasibət
- Günah vasitəsilə təzyiq göstərmək
- Sosial mühitdən təcrid etməyə çalışmaq
- Qəzəb və emosional qeyri-sabitlik
- Davamlı narahatlıq vəziyyəti
- Obsesif yoxlama davranışları
- Heç bir səbəb olmadan inkişaf edən etibarsızlıq
- Gündəlik həyatı pozan skeptisizm
Zəhərli qısqanclıq çox vaxt keçmiş travmalar, uşaqlıq problemləri, aşağı özünə hörmət və tərk edilmə qorxusundan qaynaqlanır. Bu davranışlar zamanla qorxu və inamsızlıq mühiti yaradaraq sağlam münasibətlərin əsaslarını zəiflədir. Nəticədə, fərdin özünə hörmətinə, sosial əlaqələrinə və psixi sağlamlığına mənfi təsir göstərir.
Zəhərli qısqanclığın davranış formaları:
Davamlı monitorinq və yoxlama: Tərəfdaşın telefonunu icazəsiz yoxlamaq, sosial media hesablarına müdaxilə etmək məxfiliyə hörmətsizlikdir.
Qəzəb partlayışları: Kiçik səbəblərə həddindən artıq reaksiya göstərmək emosional təzyiqə çevrilir.
Sosial izolə: Tərəfdaşın dostları və ailəsi ilə əlaqəsini kəsməyə çalışmaq.
Sahiblik münasibətləri: “Sən mənimsən”, “Heç kim sənə baxa bilməz” kimi ifadələr fərdi azadlığı məhdudlaşdırır.
Emosional manipulyasiya: “Məni sevsəydin, başqaları ilə danışmazdın” kimi ifadələrlə insanın reallıq qavrayışı pozulur.
Qarşılaşma: Partnyorun hadisələri inkar etməsi və sizi günahlandırması nəticəsində öz yaddaşınızdan belə şübhələnirsiniz.
Təhdid: Fiziki zorakılıq əlamətləri, məsələn, qapını bağlamaq, əşyaları sındırmaq.
Zəhərli qısqanclıq həm tərəfdaşı, həm də münasibətin ümumi dinamikasını pozur. Bu zaman özünə hörmət azalır, açıq ünsiyyət yerini müdafiə refleksləri tutur, fiziki və emosional yaxınlıq zəifləyir.
Zəhərli qısqanclıqdan qurtulmaq üçün çox vaxt peşəkar dəstək lazımdır. Araşdırmalar göstərir ki, bu cür münasibətlərdə depressiya, narahatlıq və stress kimi psixi sağlamlıq problemləri daha çox yayılır.
Tərcümə: Könül Oruc
E-saglam.az
