2024-cü ildə Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun əsas səhm portfelinin ümumi həcmi artsa da, gəlirlilik göstəriciləri əvvəlki illə müqayisədə azalıb. Hesablama Palatasının təqdim etdiyi rəyə əsasən, iri xarici investisiya menecerləri tərəfindən idarə olunan əsas altportfellər üzrə gəlirlilikdə azalma müşahidə olunub. Eyni zamanda, portfelin diversifikasiyası davam edib, yeni menecerlərlə əməkdaşlığa başlanılıb və beynəlxalq səhmlərə yatırımlar davam etdirilib.
Fondun idarə etdiyi aktivlərin miqyasının artması onun strateji maliyyə dayanıqlığının qorunması və gələcək nəsillər üçün yığımların saxlanılması baxımından mühüm amildir. Lakin gəlirlilikdə müşahidə olunan nisbi azalma beynəlxalq maliyyə bazarlarındakı dəyişkənliklə sıx bağlıdır. 2023-cü ildə əsas səhm altportfeli üzrə 22,9 faiz gəlirlilik qeydə alınmışdısa, 2024-cü ildə bu göstərici 19,8 faizə qədər geriləyib. Bu fərq ciddi itki anlamına gəlməsə də, qlobal bazarlardakı dinamikalar və risklər fonunda daha ehtiyatlı mövqelərin vacibliyini xatırladır. Məsələn, “UBS EU Ex UK” altportfelindəki azalma 10 faiz bəndindən çox olub ki, bu da həmin regionun bazar risklərinə qarşı həssaslığını ortaya qoyur.
Digər tərəfdən, Neft Fondunun portfelinə yeni daxil edilən JP Morgan Global Research Enhanced Index Equity Fund kimi maliyyə alətləri vasitəsilə diversifikasiyanın artırılması, həm risklərin yayılması, həm də alternativ gəlir mənbələrinin genişləndirilməsi baxımından strateji addım kimi qiymətləndirilə bilər. Ayrılan 200 milyon avro vəsaitin ümumi portfeldəki payı 3,5 faiz olsa da, bu addım bazar çevikliyinə uyğunlaşmaq məqsədi daşıyır.
Ümumilikdə, 2024-cü ildə səhmlər üzrə ümumi gəlirlilik 17,8 faiz olub ki, bu rəqəm də ötən illə müqayisədə azalma tendensiyasını təsdiqləyir. Bunun əsas səbəbləri kimi qlobal faiz dərəcələrinin dəyişməsi, geopolitik qeyri-müəyyənliklər və texnoloji sektordakı dəyişkənliklər göstərilə bilər. Belə şərtlərdə yüksək gəlirlilik əldə etmək daha riskli və proqnozlaşdırılması çətin prosesə çevrilir. Buna baxmayaraq, Fondun ümumi idarəçilik mexanizminin peşəkar şəkildə qurulması və qabaqcıl investisiya institutları ilə əməkdaşlığı, maliyyə sabitliyinin qorunması üçün müsbət tendensiya olaraq qalır.
Maraqlı məqamlardan biri də kotirovka olunan səhmlər üzrə gəlirliliyin 2024-cü ildə 19,4 faiz təşkil etməsidir. Bu rəqəm bir il əvvəl 23,1 faiz idi və 3,7 faiz bəndi azalmaya işarə edir. Pay fondlarına yatırımlarda da oxşar tendensiya müşahidə olunur. Belə ki, 2024-cü ildə bu istiqamətdə gəlirlilik 9,1 faiz olub və bu da 2023-cü illə müqayisədə 0,7 faiz bəndi azalma deməkdir. Bu göstəricilər investisiya mühitinin dəyişkənliyini və fondun sabit gəlir axını üçün daha çevik yanaşmalara ehtiyac duyduğunu nümayiş etdirir.
