Vaşinqton – Ottava xətti gərginləşir. ABŞ-ın sabiq prezidenti Donald Tramp Kanadanın Filistini dövlət kimi tanımaq planına sərt reaksiya verib. Tramp Kanadanı ticari razılaşmaları pozmaqla hədələyib, bu isə iki ölkə arasında siyasi və iqtisadi münasibətlərdə ciddi sarsıntıya səbəb ola bilər.
Bir tərəfdə sülh çağırışı, digər tərəfdə iqtisadi təzyiq
Kanada baş naziri Mark Karni iyulun 30-da verdiyi açıqlamada ölkəsinin BMT Baş Assambleyasında Filistini rəsmi şəkildə dövlət kimi tanımağa hazırlaşdığını bəyan edib. Lakin bu addım HƏMAS-ın prosesdən kənarlaşdırılması, 2026-cı ildə demokratik seçkilərin keçirilməsi və silahsızlaşdırma kimi bir sıra şərtlərlə həyata keçiriləcək.
Tramp isə bu qərara sosial media platforması “Truth Social” üzərindən cavab verib:
> “Vay! Kanada Filistinə dövlət statusu verəcəyini bəyan edib. Bu, bizim onlarla ticarət razılaşması bağlamağımızı çox çətinləşdirəcək.”
35%-lik tarif təhdidi
Tramp avqustun 1-dək yeni ikitərəfli razılaşma imzalanmasa, ABŞ-ın Kanadadan idxal olunan bəzi məhsullara 35% gömrük rüsumu tətbiq edəcəyini bəyan edib. Bu isə Kanada iqtisadiyyatı üçün ciddi itkilər deməkdir.
Sülhə dəstək, yoxsa diplomatik risk?
Karni administrasiyası Filistini tanıma qərarını iki dövlətli həll yoluna son şans kimi təqdim edir. O bildirir ki, bu addım həm İsrail, həm də Fələstin üçün dayanıqlı sülhə gedən yolun başlanğıcı ola bilər. Amma Vaşinqtondan gələn təzyiqlər bu siyasi iradəni iqtisadi risk altına salır.
Fransa və Britaniya da eyni yolda – Tramp niyə yalnız Kanadanı hədəfə alır?
Fransa və Böyük Britaniya da Filistini tanıma yolunda irəliləyir. Lakin Tramp hələ ki yalnız Kanadaya qarşı iqtisadi təzyiq rıçaqlarından istifadə edir. Analitiklər bunu ABŞ-ın əsas ticarət ortağı olan Kanadaya qarşı “siyasi mesaj” kimi qiymətləndirirlər.
//Samir Qurbanov, Editor.az
