Azərbaycanın ATƏT-dəki nümayəndəliyi etiraz bəyanatı yaydı - TAM MƏTN

Ajans.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycanın ATƏT yanında daimi nümayəndəsi Rövşən Sadıqbəyli “X” sosial şəbəkə hesabında yazıb. ATƏT-ə sədrlik edən Finlandiya tərəfindən Helsinki Yekun Aktının 50-ci ildönümünə həsr olunmuş “Helsinki+50” konfransı bir daha təsdiq edib ki, ATƏT-in prinsipləri qüvvədə qalır və ATƏT məkanında təhlükəsizlik və sabitliyin əsası olmalıdır. Rövşən Sadıqbəylinin sözlərinə görə, ATƏT-in münaqişənin həlli üzrə mandatını yerinə yetirməməsi qarşısında Azərbaycan öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə məcbur olub: Buna etiraz edən Azərbaycan nümayəndə heyətinin bəyanatında qeyd olunub ki, ATƏT-in faəliyyətsizliyi fonunda Azərbaycan öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etməli olub: "ATƏT münaqişənin həlli ilə bağlı mandatını yerinə yetirmək missiyasını həyata keçirməsə də, Azərbaycan ədaləti və öz ərazi bötüövlüyünü bərpa edərək Cənubi Qafqaz regionunda sülh və sabitlik üçün tarixi fürsət yaratdı". Ajans.az bəyanatın tam mətnini sizlərə təqdim edir: Hörmətli Sədr, Helsinki Yekun Aktının 50 illiyini qeyd etdiyimiz bu tarixi Finlandiya Zalında toplaşmağımız, bu sənədin və nəticəsində yaranmış ATƏT-in məqsəd və ideyalarına bir daha nəzər salmaq üçün münasib fürsətdir. Biz, Finlandiyanın sədrliyi ilə başlanan Helsinki+50 təşəbbüsünün əsas ideyası ilə razıyıq: ATƏT prinsiplərinə və öhdəliklərinə hörmət etmədən bu gün və gələcəkdəki çağırışlara cavab verə bilmərik. ATƏT-in qarşısındakı vəzifələri yerinə yetirməsi üçün təkcə bu prinsiplərə hörmətin yenidən bəyan olunması kifayət deyil. Dövlətlər bu prinsiplərə əməl etməli və onları ikili standartlar olmadan, hamıya eyni şəkildə tətbiq etməlidirlər. Bu prinsiplərin düzgün və eyni formada şərh edilməsi əsas şərtdir. Helsinki Yekun Aktının birinci prinsipi olan “suveren bərabərlik” – hər bir dövlətin ərazi bütövlüyü hüququ – sonradan müxtəlif ölkələr tərəfindən fərqli formada yozuldu və pozuldu. Nəticədə, ATƏT-in münaqişələrin həlli və vasitəçilik mexanizmləri uğursuz oldu. Bizim vəziyyətimizdə isə bu mexanizmlər Helsinki prinsiplərinin pozulmuş nəticələrinin qorunmasına xidmət etdi. Bu prinsiplərin sistemli şəkildə tətbiq olunmaması beynəlxalq etimadı sarsıtdı və çoxtərəfli əməkdaşlığa zərər verdi. 1975-ci ildə qəbul olunmuş Helsinki Sazişi Avropada sərhədlərin toxunulmazlığını və güc tətbiqindən imtinanı sülh və təhlükəsizliyin əsas şərti kimi müəyyən etmişdi. Amma gəlin dürüst olaq: ATƏT prinsiplərinin seçmə şəkildə tətbiq edilməsi uzun illər ərzində təşkilatın etibarına və effektivliyinə ciddi zərbə vurdu. Azərbaycanın bu prinsiplərin kobud şəkildə pozulmasından çəkdiyi əziyyət onu göstərdi ki, bu prinsiplər hələ də aktualdır və ATƏT məkanında təhlükəsizliyin əsas dayağı olmalıdır. ATƏT münaqişənin həlli üçün üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirə bilmədiyindən Azərbaycan suverenliyini və ərazi bütövlüyünü özü bərpa etdi. Beləliklə, beynəlxalq hüquqa və ədalətə uyğun olaraq bölgədə sülh və sabitlik üçün tarixi imkan yaradıldı. Ərazi pozuntularının aradan qaldırılması və güc tətbiqi yolu ilə torpaq işğalının dayandırılması bölgədə dinc gələcək üçün əsas yaradır. Hörmətli Sədr, Hazırkı dövrdə qlobal və mürəkkəb təhlükələrə cavab vermək üçün Helsinki Yekun Aktında təsbit olunmuş “bütünlüklü, bərabər, ayrılmaz və əməkdaşlıq əsaslı təhlükəsizlik” yanaşması vacibdir. Bu, siyasi-hərbi, iqtisadi-ekoloji və insan hüquqları ölçülərini birlikdə əhatə edən bir modeldir. ATƏT-in konsensus prinsipi (yəni bütün üzvlərin razılığı ilə qərar qəbul edilməsi) vacib olaraq qalmalıdır. Bu, xüsusilə bugünkü parçalanmalar və rəqabət fonunda bütün ölkələrin proseslərdə iştirakını və ortaq məsuliyyət hissini təmin edir. ATƏT-in mexanizmləri əməkdaşlığa əsaslanır. Bloklar arasında qarşıdurma düşüncəsi əvəzinə əməkdaşlıq daha yaxşı nəticələr verə bilər. ATƏT-in gələcək təhlükələrə hazırlığı – keçmiş uğursuzluqlardan dərs almaq, səbəbləri təhlil etmək və sürətlə dəyişən şəraitə uyğunlaşmaq bacarığından asılıdır. Bu çərçivədə, artıq mənasını itirmiş keçmiş Minsk qrupu ilə bağlı ATƏT strukturlarının bağlanması vacibdir. ATƏT-in maliyyə və digər proseslərində şəffaflıq, hesabatlılıq və səmərəliliyin artırılması əsas məsələdir. Təşkilatın məhdud resursları daha çox ehtiyac olan sahələrə yönəldilməlidir. Transmilli təhdidlər və qeyri-hərbi təhlükəsizlik məsələlərinə dair praktiki və ehtiyaclara əsaslanan əməkdaşlıq ön plana çıxmalıdır. Bu kimi məsələlərin həlli üçün ATƏT-in hər üç ölçüsü – siyasi-hərbi, iqtisadi-ekoloji və insan hüquqları sahələri – balanslı şəkildə nəzərə alınmalıdır. İnsan hüquqları və əsas azadlıqlar hamıya bərabər və ayrı-seçkilik olmadan tətbiq edilməlidir. ATƏT-in iqtisadi və ekoloji ölçüsü təhlükəsizliyin vacib hissəsidir və bu sahədə hələ istifadə olunmayan böyük potensial var. Bu istiqamətdə işin gücləndirilməsi ümumi təhlükəsizliyə dəstək verə bilər. Hörmətli Sədr, Azərbaycan ATƏT daxilində səmərəli çoxtərəfli əməkdaşlığın tərəfdarıdır. Biz hesab edirik ki, ATƏT hələ də yenidən güclənərək təhlükəsizlik sahəsində effektiv platformaya çevrilə bilər. Bu baxışla Azərbaycan ATƏT və onun qurumları ilə öz prioritetləri və ehtiyacları əsasında əməkdaşlığa açıqdır. Sonda Finlandiyanın ATƏT sədrliyinə təşəkkür edirik və Helsinki+50 müzakirələrinə verdiyi töhfəni yüksək qiymətləndiririk. Biz ATƏT çərçivəsində fəaliyyətimizi davam etdirməyə hazırıq. Ajans.az həmin paylaşımı sizlərə təqdim edir: