Bəşəriyyət illərdir kosmosdan siqnal gözləyir - həddindən artıq həssas teleskoplardan, planetlərarası missiyalardan tutmuş bütün Yer kürəsində radiomüşahidə stansiyalarına qədər. Və birdən qeyri-mümkün olan şey baş verir: dünyanın ən qabaqcıl radio teleskoplarından biri son dərəcə qısa, lakin inanılmaz dərəcədə güclü radio siqnalı qeydə alıb...
Poliqon Ecoticias portalına istinadən xəbər verir ki, mənbənin NASA-nın 1964-cü ildə buraxılmış peyki olduğu üzə çıxıb. Amma bir nüans var ki, o, yarım əsrdən çoxdur "ölü" hesab olunur.
Bu xəyal peyki NASA-nın eksperimental rabitə proqramının bir hissəsi olaraq 1964-cü ilin yanvarında buraxılmış Relay 2-dir. Bununla belə, onun xidmət müddəti qısa olub: 1965-ci ildə fəaliyyətini dayandırıb və 1967-ci ildə rəsmi olaraq fəaliyyətsiz elan edilib. O vaxtdan o, adi kosmik zibil hesab olunurdu - son vaxtlara qədər...
Təxminən 60 il sonra yenidən manşetlərə çıxıb. Avstraliyanın ASKAP radio teleskopu o qədər güclü radiosiqnal partlayışını qeydə alıb ki, intensivliyi ilə səmadakı bütün digər siqnalları min dəfə üstələyib. Halbuki bu radiosiqnalın müddəti cəmi 30 nanosaniyə idi - saniyənin milyardda biri.
Klassik sürətli radio partlayışı (FRB) üçün çox qısadır, lakin ən təcrübəli astronomları belə çaşdıracaq qədər güclüdür. Kurtin Universitetinin Radio Astronomiya İnstitutunun professoru Klensi Ceyms deyib: "Yerin yaxınlığında naməlum obyekt kəşf etdiyimizi düşünməkdən çox həyəcanlandıq. Bunlar təxminən bir millisaniyə davam edən inanılmaz dərəcədə güclü radio dalğaları partlayışlarıdır. Onların nədən qaynaqlandığını bilmirik və məlum fizikaya zidd olduqları üçün öyrənməyə çalışırıq".
Yalnız siqnalın istiqaməti və səpələnməsinin ətraflı təhlilindən sonra astronomlar başa düşüblər: o, uzaq qalaktikadan deyil, Yerin orbitindən, təxminən 4500 km hündürlükdən gəlib. Günahkar isə "zombi peyki"dir.
Təbii ki, alimlərin ilk reaksiyası məyusluq olub. Lakin o, tez yerini elmi marağa verib. Axı, gücü və işləmə sistemləri olmayan ölü peyk 57 ildən sonra necə belə güclü və aydın siqnal verə bilərdi?
Hadisələrin iki versiyası var. Birincisi, elektrostatik boşalmadır. Zaman keçdikcə peyk Yerin orbitində plazmadan yük toplayıb. Kritik kütləyə çatdıqda, bir qığılcım meydana gəlib və müvafiq olaraq, radio dalğalarının partlaması olub.
İkinci versiya mikrometeorit zərbəsidir. 70.000 km/saatdan çox sürətlə hərəkət edən mikroqram kütləsi olan kiçik hissəcik peyklə toqquşaraq radiosiqnal yayan plazma buludu yarada bilərdi.
Elmi sensasiyaya əlavə olaraq, bu hekayə artan problemə işarə edir: köhnə peyklərdən və kosmik tullantılardan gələn radio səs-küy astronomik müşahidələrə mane ola bilər. Və buraxılışların sayının artması ilə, xüsusən də Starlink kimi meqa bürclərlə əlaqədar olaraq, məlumatların çirklənməsi riski əhəmiyyətli dərəcədə artır.
Bildirilir ki, kosmik əsrin başlanğıcından indiyədək orbitə 20 mindən çox peyk çıxarılıb. Onların yarısı artıq fəaliyyət göstərmir, planetin ətrafında səssizcə sürüklənir.
Poliqon.info
