Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı (OPEC+) və onun müttəfiqləri sentyabrda gündəlik 2,2 milyon barel könüllü azalmaların tamamilə ləğvi barədə qərar qəbul ediblər. Bu plan çərçivəsində səkkiz üzv ölkə təkcə sentyabrda hasilatı 547 min barel artıracaq. Bu qərar tədarüklə bağlı məhdudiyyətlərin sürətlə yumşaldılmasını ifadə edir.
Hafta.az-ın yazdığına görə, kartel həmçinin 2025-ci ilin sonuna qədər 1,65 milyon barellik ikinci könüllü azalma paketinin qaldırılmasını təklif edib. Bu hadisələr qlobal neft bazarında təklifin yenidən artması ilə bağlı narahatlıqları artırır.
“Nezavisimaya” qəzetinin yazdığına görə, qərar Rusiya üçün mürəkkəb nəticələr verə bilər. Bir tərəfdən, Moskva OPEC+ çərçivəsində sentyabrda hasilatı 9,449 milyon barrelə çatdırmaqla büdcəsini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Bununla belə, digər tərəfdən, ABŞ prezidenti Donald Trampın Hindistana Rusiya neftindən imtina etməsi üçün təzyiq göstərməsi və növbəti sanksiyalar təhlükəsi Rusiyanın ən böyük xarici bazarlarından birini risk altına qoyur. Hindistan neft emalı zavodları Moskvadan neft almağa davam edərkən, bəzi obyektlərin Murban kimi alternativ xam neftlərə müraciət etdiyi bildirilir.
Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, hazırda qlobal tədarükün 10 faizi Rusiyanın payına düşür və bu həcmi qısa müddətdə geri qaytarmağı faktiki olaraq qeyri-mümkün edir. Bununla belə, ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı kimi alternativ istehsalçılar bu fürsətdən yararlana bilər. Trampın hədəsi reallaşarsa, bu, Rusiya iqtisadiyyatının ixrac gəlirlərinin azalmasına və qlobal enerji bazarında payın azalmasına səbəb ola bilər. Buna baxmayaraq, analitiklər bildirirlər ki, Rusiya daha aşağı istehsal xərcləri və birbaşa endirimli satışlar hesabına sistemdə qalmağa çalışacaq.
Bundan əlavə, bu yeni bazar istiqaməti Vaşinqton üçün ikiqat qazanc ola bilər: həm siyasi təzyiqlər vasitəsilə qlobal neft qiymətlərini aşağı salır, həm də rəqibi Rusiyanın gəlirlərini məhdudlaşdırır. Qərb analitikləri qeyd edirlər ki, Rusiya neftinin tədarükünün ciddi şəkildə pozulması, əksinə, inflyasiya təzyiqləri yarada, ABŞ və Aİ iqtisadiyyatlarına mənfi təsir göstərə bilər. Ona görə də enerji mənzərəsindəki istənilən dəyişiklik həm iqtisadi, həm də geosiyasi tarazlıqları yenidən formalaşdırmaq potensialına malikdir.
