Rusiya-Ukrayna müharibəsində potensial sülh razılaşmasından sonra Ukraynanın üzləşə biləcəyi dörd fərqli sərhəd ssenarisi dərc olunub.
Hafta.az-ın “The Times”a istinadən yazdığına görə, bəzi ekspertlər tərəflərin danışıqlarda masaya gətirə biləcəyi bu variantların hər birinin regional balansı kökündən dəyişdirmək potensialı daşıdığını iddia edir.
Ən çox ehtimal edilənlərdən biri hesab edilən bu ssenaridə müharibənin bitdiyi zaman cəbhə xətti rəsmi sərhəd sayıla bilər. Bu halda Rusiya hazırda nəzarətində olan Donbasın bir hissəsini, Ukraynanın cənubundakı Xerson və Zaporojya vilayətlərinin əhəmiyyətli qismini özündə saxlayacaq. Ukrayna bu əraziləri itirsə də, qərbdəki beynəlxalq dəstək sayəsində qalan ərazi bütövlüyünü qoruyub saxlaya biləcək.
İkinci ssenaridə Rusiya Donetsk və Luqanskın 2014-cü ildən əvvəlki bütün inzibati sərhədlərinə nəzarət edə bilər. Bu halda bütün Donbas regionu Rusiyaya ilhaq ediləcək və Ukrayna təxminən 17 min kvadratkilometr ərazini itirəcək. Ekspertlər bildirirlər ki, bu ssenari Rusiyanın minimal qazanc əldə etmək məqsədini əks etdirir. Bu ssenaridə, ən radikallardan olan Rusiya 2022-ci ildə referendumda ilhaqını elan etdiyi dörd bölgənin hamısına (Donetsk, Luqansk, Xerson və Zaporojya) nəzarət etməyi hədəfləyə bilər. Bu halda Ukrayna ümumilikdə təxminən 100 min kvadratkilometr (ölkə ərazisinin təxminən 17 faizini) itirəcək. “The Times” qeyd edir ki, bu ssenari həyata keçirilsə, Ukraynanın Qara dənizə birbaşa çıxışı əhəmiyyətli dərəcədə kəsiləcək.
Diplomatik dairələrdə ən az ehtimal olunan, lakin arabir müzakirə edilən üçüncü ssenaridə tərəflər məhdud ərazi mübadiləsinə razılaşa bilər. Bu ssenariyə görə, Rusiya Donbasa tam nəzarəti ələ keçirəcək, Ukrayna isə bütün Xerson bölgəsini geri alacaq. Bununla belə, analitiklər belə bir razılaşmanın hər iki tərəfdən əhəmiyyətli güzəştlər tələb edəcəyini və ona görə də hazırkı şəraitdə çətin göründüyünü deyirlər.
“The Times”ın təhlilinə görə, hansı ssenarinin reallaşmasından asılı olmayaraq, yaranan yeni sərhədlərin beynəlxalq səviyyədə tanınması əsas sual işarəsi olacaq. Əksər Qərb ölkələri Rusiyanın hərbi güc yolu ilə əldə etdiyi ərazi qazanmalarını qanuni hesab etməyəcəklərini açıq şəkildə bildiriblər. Ekspertlər potensial razılaşmanın Ukraynanın NATO-ya üzvlük cəhdinə də birbaşa təsir edəcəyini deyirlər.
