"Marsdakı duzlu su izləri və Yer üzündə aparılan sınaqlar insanlığın kosmik gələcəyinə işıq salır..."
NASA yaxın onillikdə insanı Marsa göndərməyi planlaşdırır və bu məqsədlə real missiyalara bənzər sınaqları həyata keçirir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "ixbt.com" nəşri yazıb.
Bu payız start götürəcək CHAPEA proqramının ikinci mərhələsində dörd könüllü tam bir il ərzində Mars şəraitini simulyasiya edən xüsusi modulda yaşayacaq. 3D printerlə hazırlanmış, 160 kvadratmetrlik beton konstruksiya həm yaşayış, həm də iş məkanı kimi nəzərdə tutulub.
Burada onlar robotlarla işləmək, bitki yetişdirmək, simulyasiya olunmuş "Mars gəzintiləri" etmək və ən əsası uzunmüddətli təcridin psixoloji təsirlərini sınaqdan keçirmək məcburiyyətində qalacaqlar. Eksperimentdə hətta Yer və Mars arasındakı 44 dəqiqəyə qədər gecikən rabitə də təqlid olunacaq.
Mütəxəssislər bildirir ki, məhz bu cür amillər - resurs qıtlığı, məhdud ünsiyyət, quru yeməklərlə qidalanma və bağlı məkanda yaşamaq gələcək missiyaların ən çətin sınaqları olacaq. Toplanan məlumatlar Mars ekspedisiyasında ekipajın həm fiziki, həm də psixoloji dayanıqlığını təmin etmək üçün həlledici əhəmiyyət daşıyacaq.
Marsda su - həyatın açarı?
NASA-nın hazırlıqları ilə paralel olaraq, alimlərin yeni kəşfləri Qırmızı planetə marağı daha da artırır. "Curiosity" marsoxodunun məlumatları göstərir ki, Mars torpağında gecə və səhər saatlarında kiçik duzlu su damlaları - "rassollar" əmələ gələ bilər. Bu, Marsda indiyə qədər düşünüləndən daha dinamik su dövranının mövcud olduğunu göstərir.
Məsələ ondadır ki, Mars torpağında olan perxlorat duzları atmosferdən su buxarını çəkərək mikro miqdarda maye əmələ gətirə bilir. Həmin damlalar soyuq və seyrək atmosferdə belə uzun müddət donmadan qala bilir. Yer üzündə isə belə ekstremal şəraitdə ekstremofillər adlanan mikroorqanizmlər mövcuddur. Bu isə oxşar həyat formalarının Marsda da yaşaya biləcəyi ehtimalını artırır.
Gələcəyə baxış
Əgər bu kəşf təsdiqlənərsə, Mars yalnız keçmişdə çayların axdığı, okeanların mövcud olduğu bir planet deyil, həm də indiki zamanda həyat üçün uyğun mühitə malik ola biləcək bir dünya kimi dəyərləndiriləcək. Bu həm gələcək elmi ekspedisiyalar, həm də insanın Marsa köçürülməsi planları üçün həlledici rol oynayacaq.
NASA-nın dediyi kimi, qarşıda duran sual artıq "Marsda həyat olubmu?" deyil, həm də "orada indi də həyat varmı?" sualıdır. Bu cavab isə həm kosmos tədqiqatlarının, həm də bəşəriyyətin özünü dərk etməsinin ən böyük mərhələlərindən biri olacaq.