Yeni araşdırmalara görə, iqlim dəyişikliyi səbəbindən getdikcə daha tez-tez baş verən istilik dalğalarına davamlı olaraq məruz qalma, xüsusilə ağır işlərlə məşğul olanlarda qocalmanı sürətləndirə bilər.
Hafta.az-ın yazdığına görə, əvvəlki tədqiqatlar istilik dalğalarının yaşlı insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərdiyini göstərsə də, bu tədqiqatlar ilk növbədə qısa müddətli, davamlı istiyə məruz qalmağa yönəlib. “Nature Climate Change” elmi jurnalında dərc olunan yeni araşdırma istilik dalğalarının sağlamlıq və qocalmaya potensial uzunmüddətli təsirlərini qiymətləndirib.
İsti dalğaların qocalmağa necə təsir etdiyini qiymətləndirmək üçün tədqiqatçılar Tayvanda orta bioloji yaşı 46 olan 24922 böyükdən alınan məlumatları təhlil ediblər. Onlar sürətlənmiş qocalmanı bioloji yaşla faktiki yaş arasındakı fərq kimi təyin ediblər və onun istilik dalğasına məruz qalma ilə əlaqəsini qiymətləndiriblər.
Bioloji yaş, doğum tarixinə əsaslanan xronoloji yaşla müqayisədə insan orqanizminin molekulyar və orqan səviyyələrində nə qədər yaxşı fəaliyyət göstərdiyinin ölçüsüdür.
Bioloji yaşı xronoloji yaşından yüksək olan insanlarda xəstəlik və ölüm riski daha yüksəkdir. 2008-ci ildən 2022-ci ilə qədər xəstə məlumatlarını təhlil edən tədqiqatçılar, məcmu istilik dalğasına məruz qalma artımının sürətlənmiş qocalma ilə əlaqəli olduğunu aşkarlayıblar.
İştirakçılar 15 illik müddət ərzində istilik dalğası şərtlərinə uyğunlaşsalar da, sağlamlıq üçün mənfi təsirlər aradan qalxmayıb. Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, ağır işlər görən, kənd yerlərində yaşayan və kondisioneri olmayan icmalarda yaşayanlar istilik dalğalarının qocalmaya təsirinə daha çox həssasdırlar.
Tədqiqatlar göstərir ki, temperaturu daha yüksək olan ərazilərdə yaşayanlar soyuq bölgələrdə yaşayanlara nisbətən orta hesabla daha sürətli bioloji qocalır.
Yeni araşdırma, xüsusilə həssas qruplar arasında ekoloji bərabərsizlikləri azaltmaq və istilik dalğalarına davamlılığı artırmaq üçün siyasət tələb edir. O, həmçinin məqsədyönlü mühafizəyə və səhiyyə resurslarının səmərəli bölüşdürülməsinə ehtiyacı vurğulayır. Tədqiqatçılar daha müxtəlif qrupları əhatə edən və açıq havada sərf olunan vaxt, ev mühiti və kondisioner vərdişləri kimi digər vacib amilləri qiymətləndirən əlavə tədqiqatlara çağırır. Onlar vurğulayırlar ki, istilik dalğaları və yüksək rütubətin birləşməsi yaşlı insanlar üçün xüsusi risk yaradır, belə ki, insanlar tərləmə ilə bədən temperaturunu tənzimləmək qabiliyyətini tədricən itirirlər.
