Xəzərin şərq sahillərində yerləşən Böyük və Kiçik Balxan dağları təbiət qoruğuna çevriləcək. Hazırda Böyük Balxanda özəyi, Kiçik Balxan və Cənubi Ustyurtda yasaqlıqları olan yeni qoruq yaradılır.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Böyük və Kiçik Balxan dağ silsiləsi təbiətinin qorunması ideyası ilk dəfə 1832-ci ildə Qriqori Karelin tərəfindən Xəzər dənizinə ilk hərtərəfli ekspedisiyadan sonra səsləndirilib. 1836-cı ildə Böyük Balxan silsiləsi xəritələşdirilib. Sonra onurğalıları tədqiq edən zooloqlar Mixail Laptev (1920-1930-cu illərdə) və Gəldi Şükürov (1940-1949-cu illərdə) tərəfindən Balxana ekspedisiyalar təşkil edilib.
Günümüzdə alimlər tərəfindən aparılan biomüxtəlifliyin inventarlaşdırılması səhranın ortasındakı dağ adasının ekosistemlərinin qorunmasının zəruriliyini təsdiqləyib.
Son onilliklərdə meşə fonduna daxil olan yüksək dağ yaylasının bulaqları və əlçatan çəmənlikləri olan yamacları xırdabuynuzlu heyvanlar üçün otlaqlara çevrildi ki, bu da ekosistemlərin görünüşünü dəyişdirdi, o cümlədən Böyük və Kiçik Balxanların təbiətinin tükənməsinə səbəb oldu. Yeni mühafizə zonası yaradarkən yerli maldarlar öz fəaliyyətlərini davam etdirmək üçün Balxan dağlarının ətəklərinə və onların ətrafında otlaqlara malik olacaqlar. Son məlumatlara görə, Balxan dağlarında iki növ amfibiya, 28 növ sürünən, 174 növ quş, 45 növ məməli var.
Balxan dağlarında Orta Asiya bəbiri, boz monitor kərtənkələsi, bezoar keçisi, dağ qoyunu, hind kirpisi, canavar və çaqqal, Pallas pişiyi, türkmən karakalı, Severtsov tülküsü, Kopetdağ hamsteri, türkmən qarsak tülküsü, daş sansar və mərmər polatı yaşayır. Quşlardan saqqallı qarğa, qrif quşu, Misir qartalı və imperator qartalı qar bəbirinin qida ehtiyatının azalması səbəbindən başqa yerlərə köç edib və yuva qurmağı dayandırıb. Bitki örtüyünün azalması ilə əlaqədar bəzi quşların sayı azalıb. Əvvəllər sərt qışlar zamanı sayğaq Qazaxıstandan hər iki Balxan dağlarının şimalına köç edirdi. Ötən əsrdə onlar çox idi, indi bu miqrasiya baş vermir.
Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri şəbəkəsinin genişləndirilməsi Türkmənistanın Milli Meşə Proqramının tərkib hissəsidir. Balxanlarda qorunan bölgənin təşkili ilə yanaşı, Daşoğuz vilayətində Kaplankır Dövlət Təbiət Qoruğunun və Pitnyak dağını yaxınlıqdakı gölü əhatə edən Amudərya Dövlət Təbiət Qoruğunun tərkibində Zəngibaba qoruğunun yaradılması üçün hazırlıq işləri aparılır. Mənbə qeyd edir ki, Lebap vilayətindəki Köytəndağ Təbiət Qoruğuna nadir qumqulaqların dayandığı Tallimerzen düzənliyi daxil olacaq.
