AZ

Şəhərlərin səssiz tərəfi: Gecə vaxtı insanların olmadığı məkanlarda təbiət və ekologiyanın bərpası

Gecə vaxtı şəhər gündüzkü səs-küy, hərəkət və insan fəaliyyətindən tamamilə fərqli bir simaya malik olur. Avtomobillərin səsi dayanır, sənaye və inşaat fəaliyyətləri susur, küçələr boşalır və insanlar evlərinə çəkilir. Bu zaman şəhər ekosistemi özünü bərpa etməyə başlayır. Ekoloqlar qeyd edirlər ki, insan fəaliyyətinin azalması şəhərdə heyvan və bitki həyatının canlanmasına səbəb olur. Gecə aktiv olan quşlar, yarasalar, siçanlar, pişiklər və digər heyvanlar gündüz insanların yaratdığı stres faktoru olmadığından şəhərin boş qalmış məkanlarından rahat istifadə edə bilir.

Parklar, su hövzələri, boş küçələr və hətta binaların arxa həyətləri heyvanlar üçün müvəqqəti sığınacaq rolunu oynayır. Məsələn, London və Nyu-Yorkda aparılmış tədqiqatlar göstərir ki, gecə vaxtı quşların populyasiyası 15-20% artır və onların davranış nümunələri dəyişir. Bitkilər də gecə saatlarında insan hərəkətindən azad olduqda torpaq mikroorqanizmləri və fotosintez prosesini daha effektiv davam etdirir. Bu, şəhər ekosistemlərinin bioçeşidliliyi və təbii tarazlığının qorunması baxımından vacibdir.

Şəhərlərin gecə ekologiyası yalnız təbiət üçün deyil, insanlar üçün də faydalıdır. Səs-küyün azalması, işıq ifrazatının azalması və hava çirkliliyinin minimuma düşməsi insan psixologiyasına müsbət təsir göstərir. Mütəxəssislər bildirirlər ki, gecə saatlarında şəhərdə sakit mühitin olması stress səviyyəsini azaldır, konsentrasiyanı artırır və yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır.

Bundan başqa, şəhərlərdə gecə ekologiyasının öyrənilməsi urban planlaşdırma üçün mühüm məlumatlar verir. Məsələn, tədqiqatlar göstərir ki, heyvanların gecə hərəkət trayektoriyaları şəhər infrastrukturunun dizaynında nəzərə alındıqda yol qəzalarının sayı azalır və şəhər bioçeşidliliyi qorunur. Bu məlumatlar həmçinin şəhər planlaşdırıcıları üçün yaşıllıq zonalarının yerləşdirilməsi, işıqlandırma səviyyəsinin tənzimlənməsi və səs-küyün minimuma endirilməsi kimi qərarların verilməsinə kömək edir.

Seçilən
7
aznews.az

1Mənbələr