Bakı. Trend:
İsrail şirkətləri investisiya iştirakçısı olub Qarabağıninkişafına töhfə verə bilər.
Bunu Trend-əeksklüziv müsahibəsində İsrailin Azərbaycandakı fövqəladə vəsəlahiyyətli səfiri Ronen Kraus deyib.
"Bu, mənim Azərbaycanda ikinci müddətimdir. Əvvəllər2010-2015-ci illərdə ABŞ səfirinin müavini vəzifəsində çalışmışam.Təəssüf ki, o zaman Qarabağa səfər etmək imkanım olmayıb. Amma budəfə mütləq ora gedəcəyəm. Qarabağa ilk səfərimi səbirsizlikləgözləyirəm".
Qarabağ Azərbaycan hakimiyyətinin inkişafına xüsusi önəm verdiyiregiondur. İnanıram ki, İsrail şirkətləri öz texnologiyaları,bilikləri və təcrübələri ilə, həm də İsrail universitetlərininiştirakı ilə innovasiya, texnologiya, səhiyyə, akademik sahəyətöhfə verə bilərlər. İnfrastruktur, su texnologiyaları və kəndtəsərrüfatı kimi sahələr maraq doğurur və İsrail Qarabağın birhissəsinə çevrilə və inkişafına töhfə verə bilər. Qarabağisraillilər üçün də turizm məkanına çevrilə bilər”, - deyə səfirqeyd edib.
Günəş və küləkdən istifadə: "yaşıl" enerjininperspektivləri
"Əlbəttə, 'yaşıl' enerji son dərəcə vacibdir. Həm Azərbaycan,həm də İsrail çoxlu günəş işığı alır və xüsusilə Azərbaycan dahatəmiz və təhlükəsiz enerji təmin edə biləcək əhəmiyyətli küləkehtiyatlarına malikdir", - səfir qeyd edib.
Kraus xatırladıb ki, 2024-cü ildə Bakıda keçirilən COP29Azərbaycan üçün mühüm nailiyyət olub, onun iqlim dəyişikliyi iləmübarizə və alternativ enerji mənbələrinin tapılmasına sadiqliyininvacibliyini nümayiş etdirir.
"İsraildə bizə və tərəfdaşlarımıza bu təmiz enerji mənbələrindəndaha səmərəli istifadə etməyə imkan verən əsasən günəş, müəyyənqədər də külək texnologiyaları var Biz artıq bir neçə layihə həyatakeçirmişik və 'yaşıl' enerjinin təkmilləşdirilməsi və inkişafınınyeni yollarını birgə öyrənmək üçün bu təcrübə və biliyiAzərbaycandakı dostlarımızla bölüşməyə şad olarıq", - səfir əlavəedib.
SOCAR-ın İsrailin qaz sektorunda artan rolu
R. Kraus qeyd edib ki, İsrail Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətindən(SOCAR) qaz kəşfiyyatında iştirakını genişləndirəcəyini gözləyir.Onun sözlərinə görə, enerji iki ölkə arasında münasibətlərin çoxmühüm hissəsidir.
"Uzun illərdir ki, İsrail Azərbaycandan böyük həcmdə neft alır.Biz İsrail və Azərbaycan arasında bu sahədə davamlı əməkdaşlığıyüksək qiymətləndiririk. Düşünürəm ki, bu, gələcəkdə də mütləqdavam edəcək, çünki bu, hər iki ölkənin maraqlarına uyğundur", -səfir bildirib.
Kraus SOCAR-ın 2025-ci ilin əvvəlində "Tamar" yatağında 10faizlik pay alması ilə İsrail qaz bazarına daxil olmasını yüksəkqiymətləndirərək, bunun SOCAR-ın Azərbaycandan kənarda bu cür ilkmüqavilə olduğunu qeyd edib.
"Biz çox qürur duyuruq ki, İsrail bu istiqamətdə ilk ölkə olub.Biz həmçinin SOCAR-ın qaz kəşfiyyatında iştirakının daha dagenişləndirilməsini gözləyirik. Şirkət həmçinin Aralıq dənizininşimalında qaz sektorunda geoloji kəşfiyyat işləri ilə bağlıtenderin qalibi olub. Ümid edirik ki, bu layihə uğurlu olacaq vəenerji sektorunda əməkdaşlığın genişlənməsinə gətirib çıxaracaq", -o əlavə edib.
Kənd Təsərrüfatı İnnovasiyası: Çətinlikləri İmkanlaraçevirmək
Kraus kənd təsərrüfatına investisiya qoymaq üçün daha çox İsrailşirkətinin Azərbaycana gələcəyinə ümid etdiyini bildirib.
"İsrail səhra bölgəsində yerləşdiyi üçün bizdə də suçatışmazlığı var. Biz alternativ su mənbələri tapmaqla buproblemlərin öhdəsindən gələ bilmişik – istər çirkab sularınındemək olar ki, 100%-nin kənd təsərrüfatında təkrar istifadəolunacağı səviyyəyə qədər təmizlənməsi, istərsə də duzsuzlaşdırma.Hazırda bizim beş belə zavodumuz fəaliyyət göstərir və biz daha çoxtəbii su mənbəyi tikməyi planlaşdırırıq. Bu mənada, İsraildə yüksəksəviyyədə inkişaf etmiş kənd təsərrüfatı texnologiyası bizə səhradavə ya digər iqlim problemlərində üzləşdiyimiz çətinliklərinöhdəsindən gəlməyə imkan verir”, - deyə səfir qeyd edib.
O vurğulayıb ki, İsrail Azərbaycanla öz biliklərini bölüşür vəkənd təsərrüfatı və su texnologiyaları sahəsində təcrübə ötürməyəçalışır.
"Artıq Azərbaycanda bir neçə İsrail şirkəti fəaliyyət göstərir.İsrailin milli su şirkəti 'Mekorot' müxtəlif layihələrdə konsaltinqdəstəyi göstərir. Artıq İsrail şirkətləri Qazax və digər rayonlardapilot layihələrə başlayıb. Ümid edirəm ki, biz getdikcə daha çoxİsrail şirkətlərinin nəinki bilikləri paylaşdığını, həm dəinvestisiya yatıran, əməkdaşlığın yeni sahələrini araşdıran,qabaqcıl suvarma texnologiyalarından və iqlim dəyişikliyinə tabgətirə bilən və eyni torpaq sahəsində məhsuldarlığı artıran təkmiltoxumlardan istifadə edəcəyini görəcəyik. Bizdə eyni sahədən dahaçox məhsul əldə etməyə imkan verən texnologiyalar var ki, bu daölkənin ərzaq təhlükəsizliyinə töhfə verir. Əminəm ki, biz İsrailşirkətlərinin Azərbaycanda olması ilə bağlı daha çox nümunəgörəcəyik”, - deyə səfir əlavə edib.
Əməkdaşlığın yeni sahələrinin araşdırılması
Səfir qeyd edib ki, kənd təsərrüfatı və su texnologiyaları iləyanaşı, İsrailin digər sahələrdə də təklif edə biləcəyi çox şeyvar, o cümlədən İsrailin Azərbaycanda artıq aktiv olduğukibertəhlükəsizlik və süni intellekt imkanları. İsrailin bölüşəcəkşirkətləri və təcrübəsi var.
Bundan əlavə, Kraus vurğulamışdır ki, İsrail tibbi texnologiyasahəsində lider ölkədir və tibbi xidmətin keyfiyyətininyüksəldilməsinə köməklik göstərir.
"Turizm inkişaf üçün çox perspektivli sahədir. Hazırda İsraililə Azərbaycan arasında iki aviaşirkət fəaliyyət göstərir və bizümid edirik ki, üçüncüsü tezliklə yaranacaq ki, bu da Təl-Əviv vəBakı arasında həftədə 20-dən çox reys təmin edəcək. Bu, hər ikiölkədən turistlərin bir-birini ziyarət etməsinə, israillilərə isəBakıdan mərkəz kimi istifadə etməyə imkan verəcək. Çünki AzərbaycanHava Yolları (AZAL) şərq istiqamətində reyslər həyata keçirir vəbiz də tranziti inkişaf etdirmək üçün zəruridir. Bir ay əvvəlgəldiyim vaxtdan bir çox israillinin Bakıdan həzz aldığını vəmədəniyyətlə tanış olduğunu görmüşəm. İsraillilərlə görüşmək vəonların atmosfer, münasibət və qonaqpərvərlik haqqında müsbətşərhlərini eşitmək həmişə xoşdur. Ümid edirəm ki, daha çoxisraillinin gələrək bu gözəl ölkədən həzz aldığını görəcəyik”, -səfir əlavə edib.
Səfərlər və birgə təşəbbüslər
"Bizim bir çox tədbirlər planlaşdırmışıq. Hələlik konkrettarixlər və təfərrüatlar yoxdur, lakin onlar görünən kimi mütləqmətbuata məlumat verəcəyik. Deyə bilərəm ki, noyabrda AzərbaycandaAvropa Ravvinlərinin Konfransı keçiriləcək. Noyabrın əvvəlindəAvropadan, digər ölkələrdən və İsraildən 500-dən çox ravvin illikkonfransda iştirak etmək üçün buraya toplaşacaq. Hesab edirəm ki,əhalisinin əksəriyyəti müsəlmanlardan ibarət olan Azərbaycanıntəkcə yəhudi icmasına deyil, ümumilikdə etnik azlıqlara xüsusidiqqət və qayğı nümayiş etdirərək belə mühüm konfransa ev sahibliyietməsi böyük nailiyyətdir. Bu, dünyaya danışmağa dəyər birhekayədir. Təəssüf ki, digər ölkələrdə bunu getdikcə daha azgörürük. Dünya Azərbaycanın etnik azlıqlara, o cümlədən yəhudiicmasına necə hörmət və ehtiramla yanaşdığını öyrəndikcə, bir oqədər yaxşıdır”, - Kraus vurğulayıb.
10 il fərqlə Bakı: diplomatın baxışı
Sonda Kraus qeyd edib ki, 10 ildən sonra Azərbaycana qayıtmaqdanxoşbəxtdir.
"Burada əvvəlki xidmətimi başa vurandan on il sonra Azərbaycanaqayıdıram. Biz diplomatların iş sahələrini seçmək imkanı var və mənBakının siyahıya daxil olduğunu görəndə dərhal dedim: "Başqa yeryoxdur – yalnız Bakı."
Burada həm peşəkar, həm də ailəmizlə keçirdiyimiz beş il bizimüçün son dərəcə əhəmiyyətli idi. Bu, bizim hamımız üçün həqiqətəndəyərli təcrübə idi. Beləliklə, yenidən seçiləndə çox sevindim vəgeri qayıtmaq imkanımız olduğu üçün çox sevindik. Geriqayıtdığımdan bir aydan bir qədər artıq vaxt keçir və gördüklərimməni heyrətə gətirir: ölkənin inkişafı, İsraillə Azərbaycanarasında münasibətlərin səviyyəsi, İsrailin Azərbaycandan aldığıdəstək, xüsusən də İsraildə müharibənin davam etdiyi və 48girovumuzun azad olunmasını gözlədiyimiz bu çətin vaxtlarda.Rəhbərlikdən tutmuş sadə insanlara, insandan insana qədər bütünsəviyyələrdə hiss etdiyimiz dəstək və hörmət son dərəcə təsirlidir.Bütün bunlar geri qayıtmaq qərarının tamamilə düzgün olduğunutəsdiqləyir”, - səfir vurğulayıb.
