ain.az, Qaynarinfo portalına istinadən məlumatı açıqlayır.
Arktik buzunun alt qatında kirlənmiş təbəqəyə bənzəyən yaşıl örtük əslində canlıdır və hərəkət edə bilir.
Qaynarinfo xəbər verir ki, "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunan yeni araşdırmaya əsasən, həmin yaşıl təbəqə mikroskopik diatom yosunlarının böyük icmalarından ibarətdir. Əvvəlki düşüncələrin əksinə olaraq, bu orqanizmlər buzun içində donmuş vəziyyətdə qalmır, aktiv şəkildə hərəkət etməyə davam edir.
Alimlər müəyyən ediblər ki, yosunlar -15°C temperaturda belə hərəkət edə bilir. Bu, indiyədək qeydə alınmış ən aşağı temperaturdur ki, burada mürəkkəb hüceyrəyə malik eukariot canlı aktiv qalıb. Bu müşahidə onların Arktikanın sərt mühitində qida zəncirinə resurs ötürülməsində mühüm rol oynadığını təsdiqləyir.
Tədqiqat 2023-cü ilin yayında Çukçi dənizində aparılıb. "Sikuliaq" adlı elmi gəmidə çalışan komanda 12 məntəqədən buz nümunələri toplayıb və xüsusi mikroskoplarla analiz edib. Nəticələr yosunların həqiqətən də buz içində aktiv qaldığını göstərib. Laboratoriyada yaradılan süni buz şəraitində də yosunlar hərəkətini davam etdirib.
Stenford Universitetinin bioinjinering üzrə dosenti və araşdırmanın əsas müəlliflərindən biri Manu Prakaş deyir: "Bu, filmlərdəki kriobiologiya deyil. Diatom yosunları -15°C-yə qədər aktiv qalır, bu isə inanılmazdır".
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, yosunlar irəliləmək üçün seliyə bənzər polimer ifraz edir. Bu maddə səthə yapışaraq "ankor rolunu" oynayır və yosunlar onu dartaraq hərəkət gücü əldə edirlər. Bu prosesdə aktin və miozin zülalları iştirak edir ki, onlar da insan əzələlərinin yığılmasına səbəb olan zülallardır.
Maraqlıdır ki, Arktika yosunları daha mülayim zonalarda yaşayan növlərdən daha sürətlə hərəkət edir, bu da onların sərt mühitə uyğunlaşdığını göstərir.
Prakaşın sözlərinə görə, Arktika üstdən ağ görünür, amma buzun altında yaşıl həyat doludur. Bu, yalnız xırda bir detal deyil, bütün ekosistemin əsas hissəsidir. Alimlər xəbərdarlıq edir ki, dəniz buzunun azalması və qütb elminin maliyyələşməsindəki problemlər gələcək araşdırmaları çətinləşdirə bilər.
"Bir çox həmkarım deyir ki, 25-30 ildən sonra Arktika olmayacaq. Ekosistemlər yoxa çıxdıqca biz həyat ağacının bütöv budaqlarını anlamaq imkanını da itiririk", deyə o əlavə edib.
Aydın
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün ain.az saytını izləyin.
