Şirkətlər buğdanı avtomobillərə, kətan toxumunu isə tikinti materiallarına dəyişir...
Poliqon xəbər verir ki, Rusiyada 1990-cı illərdən sonra ilk dəfə xarici ticarətdə *barter üsulu* geniş miqyasda tətbiq olunmağa başlayıb. Şirkətlər Qərbin tətbiq etdiyi minlərlə sanksiyanı aşmaq üçün pul əvəzinə məhsul mübadiləsinə üstünlük verir. Buğda Çin istehsalı avtomobillərə, kətan toxumu isə tikinti materiallarına dəyişdirilir.
Mütəxəssislərin sözlərinə görə, barterin bərpası Rusiya ilə Çin və Hindistan arasında yaxın münasibətlər fonunda baş versə də, Ukraynadakı müharibənin qlobal ticarətə yaratdığı təzyiqlərin birbaşa nəticəsidir. Bu, SSRİ-nin dağılmasından (1991) 30 il sonra Rusiyanın Qərblə iqtisadi inteqrasiyadan geri addım atması kimi qiymətləndirilir.
Sanksiyaların təsiri və barteri stimullaşdıran amillər
ABŞ, Avropa və müttəfiqləri 2014-cü ildə Krımın ilhaqı və 2022-ci ildə Ukraynadakı müharibəyə görə Rusiyaya qarşı *25 minədək sanksiya* tətbiq edib. Prezident Vladimir Putin ölkə iqtisadiyyatının gözləntiləri üstələdiyini desə də, iqtisadiyyatda gərginliyin artdığı müşahidə olunur.
“Çin bankları ikinci dərəcəli sanksiyalara düşməkdən qorxduqları üçün Rusiyadan pul qəbul etmir”, — deyə Reuters-ə ödəniş bazarındakı mənbə bildirib. Bu amil barter ticarətinin əsas səbəblərindən biri hesab olunur, çünki belə əməliyyatların izlənməsi daha çətindir.
2024-cü ildə Rusiya İqtisadiyyat Nazirliyi hətta “Xarici ticarət barter əməliyyatları üzrə bələdçi” adlı 14 səhifəlik sənəd dərc edib. Burada müəssisələrə barter üsulundan istifadə qaydaları izah olunub və xüsusi “barter birjası”nın yaradılması təklif olunub.
Konkret nümunələr və əməliyyatların miqyası
Reuters-in məlumatına görə, ötən ay Çin şirkəti *Hainan Longpan Oilfield Technology Co.* polad və alüminium ərintilərini gəmilərin mühərriklərinə dəyişmək istədiyini bildirib. Bundan başqa, Çindən gətirilən avtomobillər buğdaya dəyişdirilib. Belə ki, Çin tərəfi maşınları yuanla alıb, rus tərəfi isə daxildə rublla buğda alaraq barter yolu ilə avtomobil əldə edib.
Digər sövdələşmələrdə metallar maşınlara, xidmətlər xammala dəyişdirilib. Hətta Pakistanla da bir barter müqaviləsi imzalanıb. Bəzi əməliyyatlar vasitəsilə isə Qərb məhsullarının sanksiyalara baxmayaraq Rusiyaya daxil olduğu bildirilir.
Mütəxəssislər hesab edir ki, barter əməliyyatlarının miqyasını Mərkəzi Bank və Gömrük Xidməti statistikasındakı uyğunsuzluq göstərir. Yalnız bu ilin ilk yarısında fərqin **7 milyard dollar**a çatdığı vurğulanır.
Alternativ ödəniş üsulları
Barter yeganə çıxış yolu deyil. Bəzi treyderlər “ödəniş agentləri”ndən istifadə edərək mürəkkəb sxemlərlə pul köçürürlər, lakin bu əməliyyatlar risklidir. Digərləri isə Şanxaydakı filialı vasitəsilə dövlət bankı **VTB**-dən, yaxud dollarla bağlı kriptovalyutalardan yararlanırlar.
“Hazır texnoloji həll yoxdur. İqtisadiyyat ayaqda qalmaq üçün eyni vaxtda 10-15 fərqli ödəniş üsulundan istifadə edir”, deyə Rusiyalı ekspert Sergey Putyatinski isə qeyd edib.
Mütəxəssislər hesab edir ki, barter həcmləri yaxın illərdə artmaqda davam edəcək və bu, həm dedollarizasiya, həm də sanksiyaların təsirinin bariz göstəricisi olacaq.
Poliqon.info
